Komunikaty prasowe

26 lipca 2018: Obserwacje wykonane przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT po raz pierwszy pokazały przewidywane przez teorię względności Einsteina efekty w ruchu gwiazdy przechodzącej przez ekstremalne pole grawitacyjne blisko supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej. Ten długo oczekiwany wynik stanowi kulminację 26-letniej kampanii obserwacyjnej korzystającej z teleskopów ESO w Chile.

18 lipca 2018: Należący do ESO teleskop VLT uzyskał pierwsze światło z nowym modułem optyki adaptacyjnej nazwanym Laser Tomography — dając bardzo ostre zdjęcia planety Neptun, gromad gwiazd i innych obiektó w. Pionierski instrument MUSE w trybie wąskiego pola (Narrow-Field Mode), pracując z modułem optyki adaptacyjnej GALACSI, może od teraz korzystać z nowej techniki do korygowania turbulencji na różnych wysokościach w atmosferze. Dzięki temu można uzyskiwać z powierzchni Ziemi obrazy na falach widzialnych, które są ostrzejsze nawet od tych z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a (należącego do NASA/ESA). Połączenie niesamowitej ostrości obrazów i możliwości spektroskopowych MUSE pozwoli astronomom na badanie własności obiektów astronomicznych jeszcze bardziej szczegółowo niż to było możliwe do tej pory.

11 lipca 2018: Nowe obserwacje z należącego do ESO teleskopu VLT pokazują gromadę gwiazd RCW 38 w pełnej krasie. Zdjęcie zostało wykonane podczas testowania kamery HAWK-I z systemem optyki adaptacyjnej GRAAL. Widać na nim w niesamowitych detalach RCW 38 i otaczające ją obłoki jasno świecącego gazu, z ciemnymi wąsami pyłu przebiegającymi przez jasne jądro tego młodego zgromadzenia gwiazd.

4 lipca 2018: 2 lipca 2019 r. z Obserwatorium La Silla w Chile będzie widoczne jedno z najbardziej imponujących zjawisk przyrody – całkowite zaćmienie Słońca. Ponieważ taka sytuacja jest bardzo rzadka – następne zaćmienie widoczne z La Silla nastąpi za 212 lat – ESO zorganizuje obserwacje i imprezę popularnonaukową, aby osoby chętne mogły przeżyć ten niesamowity spektakl. Bilety na udział w tym wydarzeniu będą dostępne od piątku 13 lipca 2018 r. godz. 13:00 CEST.

2 lipca 2018: SPHERE, instrument do łowów na planety, pracujący na należącym do ESO teleskopie VLT, uzyskał pierwszy potwierdzony obraz planety będącej w trakcie formowania się w dysku pyłowym otaczającym młodą gwiazdę. Planeta toruje sobie drogę przez pierwotny dysk gazu i pyłu wokół gwiazdy PDF 70. Dane sugerują, że atmosfera planety jest zachmurzona.

27 czerwca 2018: `Oumuamua, pierwszy odkryty międzygwiazdowy obiekt w Układzie Słonecznym, oddala się od Słońca szybciej niż się spodziewano. To anomalne zachowanie zostało wykryte przez ogólnoświatowy projekt astronomiczny obejmujący m.in. należący do ESO teleskop VLT w Chile. Nowe wyniki sugerują, że `Oumuamua jest raczej międzygwiazdową kometą, a nie planetoidą. Wyniki ukażą się w czasopiśmie “Nature”.

21 czerwca 2018: Astronomowie użyli instrumentu MUSE na należącym do ESO Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) w Chile oraz należącego do NASA/ESA Kosmicznego Teleskopu Hubble’a do wykonania najbardziej precyzyjnego testu ogólnej teorii względności Einsteina poza Drogą Mleczną. Pobliska galaktyka ESO 325-G004 działa jako silna soczewka grawitacyjna, zaburzając światło od odległej galaktyki znajdującej się poza nią i wytwarza pierścień Einsteina wokół swojego centrum. Porównując masę ESO 325-G004 z objętością przestrzeni wokół niej, astronomowie sprawdzili, iż grawitacja w tych astronomicznych skalach długości zachowuje się zgodnie z przewidywaniami teorii względności. Wyklucza to niektóre alternatywne teorie grawitacji.

13 czerwca 2018: Dwa niezależnie zespoły astronomów wykorzystały ALMA do otrzymania przekonującego dowodu, że trzy młode planety znajdują się na orbicie wokół niemowlęcej gwiazdy HD 163296. Dzięki nowatorskiej technice poszukiwania planet astronomowie zidentyfikowali trzy zaburzenia w wypełnionym gazem dysku wokół młodej gwiazdy: najsilniejszy jak dotąd dowód na to, że krążą tam nowo utworzone planety. Są to pierwsze planety odkryte przez ALMA.

4 czerwca 2018: Astronomowie korzystający z ALMA i VLT odkryli, że zarówno galaktyki gwiazdotwórcze we wczesnym Wszechświecie, jak i obszary gwiazdotwórcze w pobliskich galaktykach zawierają znacznie większą proporcję masywnych gwiazd niż w przypadku bardziej spokojnych galaktyk. Wyniki te są wyzwaniem dla obecnych teorii na temat ewolucji galaktyk i zmieniają nasze zrozumienie kosmicznej historii powstawania gwiazd oraz tworzenia pierwiastków.

30 maja 2018: Mgławica Tarantula, jasno świecąca około 160 tysięcy lat świetlnych od nas, jest najbardziej spektakularnym obiektem w Wielkim Obłoku Magellana, galaktyce satelitarnej Drogi Mlecznej. VLT Survey Telescope w Obserwatorium Paranal w Chile uzyskał niesamowicie szczegółowy obraz tego obszaru i jego bogatego otoczenia. Zdjęcie ukazuje kosmiczny krajobraz gromad gwiazd, świecących obłoków gazu i rozproszonych pozostałości po wybuchach supernowych. Jest to najostrzejsza fotografia tego obszaru spośród kiedykolwiek wykonanych.

16 maja 2018: Astronomowie użyli obserwacji z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) oraz należącego do ESO teleskopu VLT do ustalenia, że procesy gwiazdotwórcze w bardzo odległej galaktyce MACS1149-JD1 rozpoczęły się na niespodziewanie wczesnym etapie, zaledwie 250 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Odkrycie dotyczy również najodleglejszego tlenu kiedykolwiek wykrytego we Wszechświecie i najdalszej galaktyki zaobserwowanej przez ALMA oraz VLT. Wyniki ukażą się 17 maja 2018 r. w czasopiśmie “Nature”.

9 maja 2018: Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał teleskopy ESO do zbadania reliktu z pierwotnego Układu Słonecznego. Naukowcy odkryli, iż nietypowy obiekt pasa Kuipera – 2004 EW95 - jest bogatą w węgiel planetoidą, pierwszą tego rodzaju potwierdzoną w zimnych zewnętrznych krańcach Układu Słonecznego. Te ciekawy obiekt przypuszczalnie uformował się w pasie planetoid pomiędzy Marsem, a Jowiszem i został wyrzucony na miliardy kilometrów od swojego miejsca pochodzenia do pasa Kuipera.

27 kwietnia 2018: 26 kwietnia 2018 r. nastąpiła oficjalna inauguracja ESO Supernova Planetarium & Visitor Centre (Planetarium i Centrum Nauki ESO Supernova). Drzwi dla publiczności zostaną natomiast otwarte jutro, 28 kwietnia 2018 r. Centrum, które jest położone obok centrali ESO w Garching (Niemcy), zapewnia odwiedzającym wciągające doświadczenie astronomii, a także związanych z ESO wyników naukowych, projektów i technologicznych przełomów. Do końca 2018 roku wszystkie aktywności w ESO Supernova będą bezpłatne, przy czym miejsca na pokazach i inne wydarzeniach można rezerwować poprzez internet.

25 kwietnia 2018: Teleskopy ALMA i APEX spojrzały głęboko w kosmos – do czasów gdy Wszechświat miał jedna dziesiątą obecnego wieku – i ujrzały początki gigantycznych kosmicznych karamboli: zbliżające się kolizje młodych galaktyk gwiazdotwórczych. Astronomowie sądzili, że takie zdarzenia zachodziły około trzy miliardy lat po Wielkim Wybuchu, więc byli zaskoczeni, gdy obserwacje pokazały, że działo się to gdy Wszechświat miał zaledwie połowę tego wieku! Uważa się, że te starodawne systemy galaktyk są w trakcie budowania najbardziej masywnych struktur znanych we Wszechświecie: gromad galaktyk.

11 kwietnia 2018: Nowe zdjęcia z instrumentu SPHERE na należącym do ESO teleskopie VLT ukazują pyłowe dyski otaczające pobliskie młode gwiazdy bardziej szczegółowo niż do tej pory. Widać dziwną różnorodność kształtów, rozmiarów i struktur, w tym prawdopodobne efekty od planet będących jeszcze ciągle w trakcie procesów formowania się.

5 kwietnia 2018: Nowe zdjęcia z należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) w Chile oraz z innych teleskopów ukazały bogaty krajobraz gwiazd i świecących obłoków gazu w jednej z najbliższych nam galaktyk – Małym Obłoku Magellana. Fotografie umożliwiły astronomom zidentyfikowanie nieuchwytnej martwej gwiazdy w pasmach gazu pozostawionych przez wybuch supernowej sprzed 2000 lat. Użyto instrumentu MUSE do ustalenia gdzie skrywa się ten obiekt, a istniejące dane z Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra potwierdziły identyfikację jako odosobnioną gwiazdę neutronową.

7 marca 2018: Nowe dane z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) I innych teleskopów zostały wykorzystane do utworzenia oszałamiającego zdjęcia pokazującego włóknistą sieć pasm w Wielkiej Mgławicy w Orionie. Na tym dramatycznym zdjęciu struktury te wydają się rozpalone do czerwoności, ale w rzeczywistości są tak zimne, że astronomowie muszą używać teleskopów takich jak ALMA, aby móc je obserwować.

5 marca 2018: Nowy instrument MATISSE na należącym do ESO interferometrze VLTI z sukcesem wykonał swoje pierwsze obserwacje w Obserwatorium Paranal w Chile. MATISSE jest najpotężniejszym instrumentem interferometrycznym na świecie w zakresie średniej podczerwieni. Będzie wykorzystywał obrazy w wysokiej rozdzielczości i spektroskopię do badania obszarów wokół młodych gwiazd, w których formują się planety, a także otoczenia supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk. Pierwsze obserwacje MATISSE wykorzystały Teleskopy Pomocnicze VLTI do przeegzaminowania najjaśniejszych gwiazd nocnego nieba, takich jak Syriusz, Rigel, Betelgeza i pokazały, że instrument pracuje poprawnie.

16 lutego 2018: Suzanna Randall, pracująca jako astronom w ESO, jest o krok bliżej do spełnienia swojego marzenia zostania pierwszą Niemką w kosmosie. Została wybrana jako nowa kandydatka w inicjatywie Astronautin, której celem jest trening pierwszej niemieckiej astronautki i wysłanie jej w ramach misji badawczej na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Informację ogłoszono dzisiaj podczas konferencji prasowej w Centrali ESO w Garching koło Monachium.

13 lutego 2018: Instrument ESPRESSO na należącym do ESO teleskopie VLT w Chile po raz pierwszy połączył światło z wszystkich czterech 8,2-metrowych Teleskopów Głównych. W ten sposób uczyniono VLT największym istniejącym teleskopem optycznym pod względem powierzchni zbierającej światło.