Persbericht
Een spookachtig groene zeepbel
ESO's VLT schiet een planetaire nevel
10 april 2013
Deze intrigerende nieuwe foto, gemaakt met ESO's Very Large Telescope, toont de groen oplichtende planetaire nevel IC 1295 rond een zwakke, stervende ster op zo'n 3300 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Schild (Scutum). Het is de meest gedetailleerde foto die ooit van dit object is genomen.
Sterren ter grootte van de zon eindigen hun leven als kleine, zwakke witte dwergsterren. Wanneer ze de definitieve stap naar hun pensioen maken worden hun atmosferen de ruimte in geslingerd. Gedurende enkele tienduizenden jaren worden ze omringd door spectaculaire en kleurrijke gloeiende wolken van geïoniseerd gas, die bekend staan als planetaire nevels.
Deze nieuwe opname van de VLT toont de planetaire nevel IC 1295, die zich bevindt in het sterrenbeeld Schild (Scutum). De nevel heeft de ongebruikelijke eigenschap dat hij wordt omringd door meerdere schillen, waardoor hij op een micro-organisme lijkt onder een microscoop, waarbij de lagen corresponderen met de membranen van een cel.
De zeepbellen zijn gemaakt van gas dat eerst de atmosfeer van de ster vormde. Het gas is naar buiten gedreven door instabiele fusiereacties in de kern van de ster, die plotselinge energie-uitstoten veroorzaakten, als enorme thermonucleaire boeren. Het gas baadt in sterke ultravioletstraling van de ouder wordende ster, die het gas laat gloeien. Verschillende chemische elementen gloeien met verschillende kleuren, en het spookachtige groen dat overheerst in IC 1295 komt van geïoniseerd zuurstof.
In het midden van de afbeelding is het opgebrande restant te zien van de sterkern als een heldere blauw-witte stip in het hart van de nevel. De centrale ster zal een zeer zwakke witte dwerg worden en over vele miljarden jaren langzaam afkoelen.
Sterren met de massa van de zon en tot acht keer die van de zon vormen planetaire nevels wanneer ze in de laatste fase van hun leven komen. De zon is 4,6 miljard jaar oud en zal waarschijnlijk nog 4 miljard jaar leven.
Al doet de naam het vermoeden, planetaire nevels hebben niets te maken met planeten. De term werd gebruikt bij enkele vroegere ontdekkingen vanwege de visuele gelijkenis van deze ongewone objecten met de buitenplaneten Uranus en Neptunus, zoals die werden gezien door vroegere telescopen. De naam was aansprekend genoeg om te blijven voortbestaan [1]. De objecten zagen eruit als gloeiend gas in spectroscopische observaties in de 19e eeuw.
De foto is gemaakt door ESO's Very Large Telescope, die op de berg Paranal staat in de Noord-Chileense Atacama-woestijn, met het FORS-instrument (FOcal Reducer Spectrograph).
Het plaatje is samengesteld uit opnames met drie verschillende filters: een die blauw licht doorlaat (blauw), een die zichtbaar licht doorlaat (groen) en een die rood licht doorlaat (rood).
Noten
[1] Zelfs vroege waarnemers zoals William Herschel, die vele planetaire nevels heeft ontdekt en speculeerde over hun herkomst en samenstelling, wisten dat het geen planeten waren die rond de zon draaiden, omdat ze niet relatief bewogen ten opzichte van de omringende sterren.
Meer informatie
ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door vijftien landen: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO's Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die uitsluitend is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. Daarnaast bereidt ESO momenteel de bouw voor van de 39-meter Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), die 'het grootste oog op de hemel' ter wereld zal worden.
Links
Contact
Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT & Survey Telescopes Press Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
Mob: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org
Rodrigo Alvarez (press contact België)
ESO Science Outreach Network
en Planetarium, Royal Observatory of Belgium
Tel: +32-2-474 70 50
E-mail: eson-belgië@eso.org
Over dit bericht
| Persberichten nr.: | eso1317nl-be |
| Naam: | IC 1295 |
| Type: | Milky Way : Nebula : Type : Planetary |
| Facility: | Very Large Telescope |
| Instruments: | FORS1 |
Afbeeldingen
Our use of Cookies
We use cookies that are essential for accessing our websites and using our services. We also use cookies to analyse, measure and improve our websites’ performance, to enable content sharing via social media and to display media content hosted on third-party platforms.
ESO Cookies Policy
The European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere (ESO) is the pre-eminent intergovernmental science and technology organisation in astronomy. It carries out an ambitious programme focused on the design, construction and operation of powerful ground-based observing facilities for astronomy.
This Cookies Policy is intended to provide clarity by outlining the cookies used on the ESO public websites, their functions, the options you have for controlling them, and the ways you can contact us for additional details.
What are cookies?
Cookies are small pieces of data stored on your device by websites you visit. They serve various purposes, such as remembering login credentials and preferences and enhance your browsing experience.
Categories of cookies we use
Essential cookies (always active): These cookies are strictly necessary for the proper functioning of our website. Without these cookies, the website cannot operate correctly, and certain services, such as logging in or accessing secure areas, may not be available; because they are essential for the website’s operation, they cannot be disabled.
Functional Cookies: These cookies enhance your browsing experience by enabling additional features and personalization, such as remembering your preferences and settings. While not strictly necessary for the website to function, they improve usability and convenience; these cookies are only placed if you provide your consent.
Analytics cookies: These cookies collect information about how visitors interact with our website, such as which pages are visited most often and how users navigate the site. This data helps us improve website performance, optimize content, and enhance the user experience; these cookies are only placed if you provide your consent. We use the following analytics cookies.
Matomo Cookies:
This website uses Matomo (formerly Piwik), an open source software which enables the statistical analysis of website visits. Matomo uses cookies (text files) which are saved on your computer and which allow us to analyze how you use our website. The website user information generated by the cookies will only be saved on the servers of our IT Department. We use this information to analyze www.eso.org visits and to prepare reports on website activities. These data will not be disclosed to third parties.
On behalf of ESO, Matomo will use this information for the purpose of evaluating your use of the website, compiling reports on website activity and providing other services relating to website activity and internet usage.
Matomo cookies settings:
Additional Third-party cookies on ESO websites: some of our pages display content from external providers, e.g. YouTube.
Such third-party services are outside of ESO control and may, at any time, change their terms of service, use of cookies, etc.
YouTube: Some videos on the ESO website are embedded from ESO’s official YouTube channel. We have enabled YouTube’s privacy-enhanced mode, meaning that no cookies are set unless the user actively clicks on the video to play it. Additionally, in this mode, YouTube does not store any personally identifiable cookie data for embedded video playbacks. For more details, please refer to YouTube’s embedding videos information page.
Cookies can also be classified based on the following elements.
Regarding the domain, there are:
- First-party cookies, set by the website you are currently visiting. They are stored by the same domain that you are browsing and are used to enhance your experience on that site;
- Third-party cookies, set by a domain other than the one you are currently visiting.
As for their duration, cookies can be:
- Browser-session cookies, which are deleted when the user closes the browser;
- Stored cookies, which stay on the user's device for a predetermined period of time.
How to manage cookies
Cookie settings: You can modify your cookie choices for the ESO webpages at any time by clicking on the link Cookie settings at the bottom of any page.
In your browser: If you wish to delete cookies or instruct your browser to delete or block cookies by default, please visit the help pages of your browser:
Please be aware that if you delete or decline cookies, certain functionalities of our website may be not be available and your browsing experience may be affected.
You can set most browsers to prevent any cookies being placed on your device, but you may then have to manually adjust some preferences every time you visit a site/page. And some services and functionalities may not work properly at all (e.g. profile logging-in, shop check out).
Updates to the ESO Cookies Policy
The ESO Cookies Policy may be subject to future updates, which will be made available on this page.
Additional information
For any queries related to cookies, please contact: pdprATesoDOTorg.
As ESO public webpages are managed by our Department of Communication, your questions will be dealt with the support of the said Department.