Komunikat prasowy

Dokładny widok na mgławicę IC 2220

9 października 2013

Bardzo Duży Teleskop (VLT), należący do ESO, uzyskał szczegółowy obraz mgławicy IC 2200, nazywanej też Toby Jug. Jest to obłok gazu i pyłu otaczający czerwonego olbrzyma. Zdjęcie pokazuje charakterystyczną łukową strukturę mgławicy, która zgodnie ze swoją nazwą wygląda nieco jak pewien typ dzbanka lub pucharu, określanego w języku angielskim jako „Toby Jug”.

Mgławica “Toby Jug”, położona około 1200 lat świetlnych od Ziemi, w kierunku południowego gwiazdozbioru Kila, znana pod oficjalną nazwą jako IC 2220, jest przykładem mgławicy refleksyjnej. Jest to obłok gazu i pyłu rozświetlany z wnętrza przez gwiazdę HD 65750. Gwiazda należy do typu zwanego czerwonymi olbrzymami i ma masę pięciokrotnie większą niż Słońce. Znajduje się w znacznie bardziej zaawansowanym stadium swojego życia, pomimo że w porównaniu do naszej dziennej gwiazdy ma bardzo młody wiek około 50 milionów lat [1].

Mgławica została utworzona przez gwiazdę, która traci część swojej masy w otaczającą przestrzeń kosmiczną, formując obłok gazu i pyłu w miarę ochładzania się materii. Pył zawiera pierwiastki takie jak węgiel i proste cząsteczki odporne na ciepło, takie jak dwutlenek tytanu i tlenek wapnia (wapno). W zaprezentowanym przypadku szczegółowe badania obiektu w świetle podczerwonym wskazują, że głównym składnikiem odbijającym światło gwiazdy jest najprawdopodobniej dwutlenek krzemu (krzemionka)

IC 2220 jest widoczna ponieważ ziarna pyłu odbijają światło gwiazdy. Struktura tego kosmicznego motyla jest prawie symetryczna i rozciąga się na około jeden rok świetlny. Ta faza życia gwiazdy jest krótkotrwała, dlatego obiekty tego rodzaju są rzadkie.

Czerwone olbrzymy powstają z gwiazd, które się starzeją i docierają do końcowych stadiów swojej ewolucji. Prawie wyczerpały zasoby wodoru, który jest paliwem dla reakcji zachodzących przez większość życia gwiazdy. Powoduje to, że atmosfera gwiazdy znacznie się rozszerza. Gwiazdy takie jak HD 65750 spalają warstwę helu nad węglowo-tlenowym jądrem, czasami towarzyszy temu też warstwa wodoru bliższa powierzchni.

W przyszłości, za miliardy lat, nasze Słońce także rozedmie się do czerwonego olbrzyma. Uważa się, że atmosfera słoneczne rozciągnie się nawet poza obecną orbitę Ziemi, pochłaniając w takcie tego procesu wszystkie planety wewnętrzne. Gdy to nastąpi, Ziemia będzie już w bardzo złym stanie. Olbrzymie zwiększenie promieniowania i silne wiatry gwiazdowe towarzyszące procesowi inflacji gwiazdy zniszczą całkowicie wszelkie życie na Ziemi, spowodują wyparowanie wody z oceanów, zanim cała planeta ostatecznie się rozpuści.

Brytyjscy astronomowie Paul Murdin, David Allen oraz David Malin nadali IC 2200 nazwę Toby Jug z powodu jej kształtu, który jest podobny do dawnego angielskiego naczynia do picia typu Toby Jug, które znają z czasów młodości.

Zdjęcie zostało utworzone jako część programu Kosmiczne Klejnoty ESO (ESO Cosmic Gems) [2].

Uwagi

[1] Gwiazdy o większych masach przebiegają przez swoje życie znacznie szybciej niż te mniej masywne, takie jak Słońce. Życie tych drugich jest liczone w miliardach lat, a pierwszych raczej w milionach lat.

[2] Zdjęcie pochodzi z programu Kosmicznych Klejnotów ESO, inicjatywy popularnonaukowej, w ramach której za pomocą teleskopów ESO uzyskiwane są zdjęcia ciekawych, intrygujących lub atrakcyjnych wizualnie obiektów, w celach edukacyjnych i popularyzacji nauki. Program wykorzystuje czas teleskopów, który nie może być użyty do obserwacji naukowych. Wszystkie zebrane dane mogą być jednak też użyteczne dla celów naukowych i są dostępne dla astronomów poprzez archiwum naukowe ESO.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy Ogromnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Kontakt

Richard Hook
ESO, Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych