Komunikat prasowy

Inauguracja ALMA zwiastuje nową erę odkryć

Rewolucyjny teleskop da nam niespotykany widok na kosmos

13 marca 2013

Dzisiaj w odległej części Andów Chilijskich, podczas oficjalnej ceremonii, otwarto Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Wydarzenie to oznacza ukończenie wszystkich głównych systemów gigantycznego teleskopu i formalne przejście z fazy budowy projektu do w pełni rozwiniętego obserwatorium. ALMA jest partnerstwem pomiędzy Europą, Ameryką Północną i Azją Wschodnią, we współpracy z Chile.

Trzech międzynarodowych partnerów ALMA powitało dzisiaj ponad 500 osób w Obserwatorium ALMA na chilijskiej pustyni Atakama, w ramach świętowania sukcesu projektu. Gościem honorowym był Prezydent Chile, Sebastián Piñera.

Wśród dostojnych gości znaleźli się: Karlheinz Töchterle, Federalny Minister Nauki i Badań (Austria), Petr Fiala, Minister Edukacji, Młodzieży i Sportu (Czechy), Nuno Crato, Minister Edukacji i Nauki (Portugalia), Roger Genet, Dyrektor Generalny Badań i Innowacji (France), Nora van der Wenden, Dyrektor Badań i Polityki Naukowej (Holandia), Bruno Moor, Dyrektor Departamentu Współpracy Międzynarodowej i Innowacji (Szwajcaria), Beatriz Barbuy reprezentująca Brazylię, Anne Glover, Główny Doradca Naukowy Prezydenta Komisji Europejskiej, ambasadorzy w Chile z Austrii, Belgii, Czech, Francji, Włoch, Niemiec, Japonii, Holandii, Portugalii, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych.

Prezydent Chile, Sebastián Piñera, powiedział:  „Jednym z wielu naszych zasobów naturalnych jest niesamowite chilijskie nocne niebo. Wierzę, że nauka ma kluczowy wkład w rozwój Chile w ostatnich latach. Jestem dumny z naszej międzynarodowej współpracy w astronomii, której ALMA jest najnowszym i największym efektem.”

Podczas ceremonii, która była transmitowana na żywo przez internet, obecni byli także przedstawiciele międzynarodowych partnerów ALMA: Dyrektor Generalny ESO, Tim de Zeeuw, Dyrektor amerykańskiej National Science Foundation, Subra Suresh, a także Wiceminister japońskiego Ministerstwa Edukacji, Kultury, Sportu, Nauki i Technologii, Teru Fukui, razem z Dyrektorem ALMA, Thijsem de Graauwem. Uczestnikami byli także dyrektorzy i pracownicy ALMA oraz przedstawiciele ALMA sąsiednich społeczności.

Thijs de Graauw wyraził swoje oczekiwania względem ALMA. „Dzięki wysiłkom i niezliczonym godzinom pracy naukowców i techników w społeczności  ALMA na całym świecie teleskop pokazał już, że jest najbardziej zaawansowanym instrumentem milimetrowym/submilimetrowych spośród istniejących, pobijając wszystko czego dokonano wcześniej. Nie możemy się doczekać aż astronomowie zaczną wykorzystywać pełną moc tego niesamowitego urządzenia.”

„Jest to przykład wielkich osiągnięć, które stają  się możliwe gdy instytucje i narody połączą swoje wysiłki, co jest strategią leżącą u podstaw całego programu ESO” dodał Tim de Zeeuw. „Dokonując tego na skalę globalną poprzez partnerstwo w tak wielkim projekcie, dajemy astronomom z krajów członkowskich ESO możliwość wykonywania unikalnych badań, które są możliwe do zrobienia wyłącznie za pomocą ALMA.

Jutro wybrana grupa gości będzie mieć okazję do odwiedzenia teleskopu na obszarze operacyjnym Array Operations Site, położonym 5000 metrów nad poziomem morza. Montaż anten ALMA został niedawno zakończony, gdy dołączyła ostatnia grupa siedmiu, dzięki czemu łącznie 66 anten jest testowanych przed rozpoczęciem pracy teleskopu. Teleskop dostarczył już niesamowitych obrazów kosmosu, korzystając do tej pory z częściowej sieci anten [1].

Będąc w stanie obserwować Wszechświat poprzez wykrywanie fal niewidocznych dla ludzkiego oka, ALMA pokaże nigdy wcześniej nie widziane szczegóły związane z narodzinami gwiazd, młodymi galaktykami we wczesnym Wszechświecie i planetami krążącymi wokół odległych słońc. Odkryje i zmierzy także rozmieszczenie molekuł – w tym wielu istotnych dla życia – które powstają w przestrzeni kosmicznej pomiędzy gwiazdami.

Obserwatorium zostało pomyślane w latach 80. XX wieku jako trzy osobne projekty w Europie, USA i Japonii, a następnie połączone w jeden w latach 90. Budowa rozpoczęła się w 2003 roku Całkowity koszt budowy ALMA wynosi około 1,4 miliard dolarów, z czego ESO sfinansowało 37,5%.

Anteny sieci ALMA, pięćdziesiąt cztery 12-metrowe i dwanaście 7-metrowych, pracują razem jako jeden teleskop. Każda antena zbiera promieniowanie pochodzące z kosmosu i kieruje je do odbiornika. Sygnały z anten są następnie łączone razem i przetwarzane za pomocą wyspecjalizowanego superkomputera: korelatora ALMA. 66 antena ALMA może pracować w różnych konfiguracjach, z maksymalnym dystansem pomiędzy antenami różniącym się od 150 metrów do 16 kilometrów.

Z okazji inauguracji partnerzy ALMA, ESO, National Radio Astronomy Observatory oraz National Astronomical Observatory of Japan, opublikowali 16-minutowy film pt. ALMA — In Search of Our Cosmic Origins, książkę ze zdjęciami, broszurę na temat Etno-astronomii na obszarze, na którym znajduje się teleskop oraz dwie broszury przedstawiające projekt i wkład od partnerów. Wszystkie materiały są dostępne do pobrania w formie elektronicznej za pomocą poniższych odnośników.

Uwagi

[1] Wcześniejsze przykłady badań ALMA zostały opisane w komunikatach prasowych ESO eso1216, eso1239, eso1301 oraz eso1313.

Więcej informacji

ALMA, międzynarodowy kompleks astronomiczny, powstaje w ramach partnerstwa pomiędzy Europą, Ameryką Północną i Azją Wschodnią, we współpracy z Chile. Alma jest finansowana w Europie przez Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO), w Ameryce Północnej przez U.S. National Science Foundation (NSF) we współpracy z National Research Council of Canada (NRC) oraz National Science Council of Taiwan (NSC), a w Azji Wschodniej przez National Institutes of Natural Sciences (NINS) of Japan we współpracy z Academia Sinica (AS) in Taiwan. Konstrukcja i użytkowanie ALMA w imieniu Europy jest kierowane przez ESO, w imieniu Ameryki Północnej przez National Radio Astronomy Observatory (NRAO), zarządzane przez Associated Universities, Inc. (AUI), a w imieniu Azji Wschodniej przez National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ). Joint ALMA Observatory (JAO) umożliwia wspólne kierowanie i zarządzanie konstrukcją, testowaniem i użytkowaniem ALMA.

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy Ogromnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Film ALMA — In Search of our Cosmic Origins
• ALMA Photo Book In Search of our Cosmic Origins – The Construction of the Atacama Large Millimeter/submillimeter Array
• Informator o etno-astronomii na obszarze ALMA
• Broszura ALMA Partnership
  
• Broszura ALMA
• Zdjęcia ALMA
• Więcej o ALMA

Kontakt

Lars Lindberg Christensen
ESO education and Public Outreach Department
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6761
Tel. kom.: +49 173 3872 621
E-mail: lars@eso.org

Richard Hook
ESO, Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych