Persberichten

25 mei 2011: In een naburig sterrenstelsel is een buitengewoon heldere ster ontdekt, die drie miljoen keer zo veel licht uitstraalt als de zon. Alle eerder ontdekte ‘supersterren’ van dit kaliber maken deel uit van sterrenhopen, maar dit heldere lichtbaken is in zijn eentje. De oorsprong van deze ster is een raadsel: is hij als eenling ontstaan of is hij uit een sterrenhoop verstoten? Beide mogelijkheden stellen de theorieën over stervorming op de proef.

19 mei 2011: ESO’s Very Large Telescope (VLT) en de ruimtesonde Cassini hebben gedetailleerder dan ooit een zeldzame storm in de atmosfeer van de planeet Saturnus waargenomen. De resultaten van het internationale onderzoek verschijnen deze week in het tijdschrift Science.

4 mei 2011: Het Vleeshaakstelsel, oftewel NGC 2442, is opvallend asymmetrisch van vorm. Zijn ene spiraalarm, waarin kort geleden een supernova te zien was, is bijna dubbelgevouwen, terwijl de andere, die bezaaid is met stervormingsgebieden, zich ver uitstrekt. De 2,2-meter MPG/ESO-telescoop en de NASA/ESA Hubble-ruimtetelescoop hebben twee contrasterende opnamen van dit scheve spiraalstelsel gemaakt.

20 april 2011: Dit tweetal sterrenstelsels, vastgelegd met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili, vertoont enkele merkwaardige kenmerken, waaruit blijkt dat de twee elkaar dicht genoeg zijn genaderd om elkaars zwaartekrachtsinvloed te voelen. Door dit getouwtrek is de spiraalvorm van het ene stelsel, NGC 3169, verstoord en zijn de stofbanen van zijn begeleider, NGC 3166, verbrokkeld. Ondertussen kan het derde, kleinere stelsel NGC 3165, rechtsonder, het krachtenspel tussen zijn grote buren vanaf een plekje op de eerste rang volgen.

13 april 2011: Deze opname van de nevel NGC 3582, gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili, toont reusachtige lussen van gas die een opvallende overeenkomst vertonen met protuberansen op de zon. De lussen zijn vermoedelijk uitgestoten door stervende sterren, maar in deze stellaire kraamkamer worden ook nieuwe sterren geboren. Deze energieke jongelingen stralen intense ultraviolette straling uit die het gas in de nevel aan het gloeien brengt, met deze vurige vertoning als resultaat.

7 april 2011: Op 6 april 2011 werd de ESO-sterrenwacht op Cerro Paranal vereerd met een bezoek van de Tsjechische president Václav Klaus en zijn echtgenote Livia Klausová. Zij maakten van de gelegenheid gebruik om ook Cerro Armazones, de toekomstige locatie van de Europese Extremely Large Telescope (E-ELT), te bewonderen.

30 maart 2011: De helderrode wolk op deze nieuwe opname van ESO’s Very Large Telescope is een gebied van gloeiend waterstofgas rond de sterrenhoop NGC 371. Deze kraamkamer van sterren maakt deel uit van ons buurstelsel, de Kleine Magelhaense Wolk.

23 maart 2011: Waarnemingen met de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht en twee andere telescopen hebben een nieuwe kandidaat opgeleverd voor de titel ‘koudst bekende ster’. Het gaat om een bruine dwerg in een dubbelstersysteem die ongeveer zo heet is als een vers kopje thee. Naar menselijke maatstaven is dat aardig heet, maar voor een ster is het buitengewoon koud. Door ontdekkingen als deze vervaagt de grens tussen kleine, koele sterren en grote, hete planeten.

16 maart 2011: Een nieuwe detailopname, gemaakt met ESO’s Very Large Telescope, laat zien welke verwoestende effecten pasgeboren sterren hebben op het gas en stof waaruit zij zijn ontstaan. De sterren zelf zijn niet te zien, maar het door hen uitgestoten materiaal heeft een duidelijk zichtbare uitwerking op de omringende gas- en stofwolken. Het gevolg is een surrealistisch landschap van gloeiende bogen, vlekken en vegen.

9 maart 2011: Astronomen hebben een armada aan telescopen op de grond en in de ruimte, waaronder de Very Large Telescope van de ESO-sterrenwacht op de Paranal in Chili, gebruikt om de afstand van de verst bekende volwassen cluster van sterrenstelsels te meten. Hoewel deze cluster gezien wordt op een moment dat het heelal minder dan een kwart van zijn huidige leeftijd had, lijkt de verre cluster verrassend veel op zijn huidige soortgenoten.

2 maart 2011: Deze foto van NGC 247, genomen door de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla, Chili, geeft een gedetailleerd beeld van dit sterk hellende spiraalstelsel en zijn rijke achtergrond. Volgens astronomen verklaart de zeer schuine stand waaronder we dit stelsel vanaf de aarde waarnemen waarom de afstand tot NGC 247 voorheen overschat werd.

24 februari 2011: Met behulp van ESO’s Very Large Telescope heeft een internationaal team van astronomen de kortlevende materieschijf kunnen waarnemen rond een jonge ster die in het beginstadium van planeetvorming verkeert. Voor het eerst is daarbij een kleine begeleider ontdekt die mogelijk de veroorzaker is van de brede lege zone in die schijf. Latere waarnemingen zullen moeten uitwijzen of deze begeleider een planeet is of een bruine dwerg.

16 februari 2011: Op deze opname, gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili), trekt de nevel Messier 78 alle aandacht. De oorzaak van deze heldere verschijning is het licht van sterren in de omgeving, dat door stofdeeltjes in de nevel wordt gereflecteerd, waardoor deze een blauwe gloed krijgt. Igor Chekalin won ESO’s fotowedstrijd Hidden Treasures 2010 met zijn foto van dit prachtige object.

2 februari 2011: Het heldere sterrenstelsel NGC 3621, hier vastgelegd met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili, lijkt een mooi voorbeeld van een klassiek spiraalstelsel. Maar eigenlijk is het een bijzonder geval: het stelsel heeft geen centrale uitstulping en wordt daarom ook wel een ‘volmaakt schijfstelsel’ genoemd.

19 januari 2011: Deze sprookjesachtige foto van de Orionnevel is gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de La Silla-sterrenwacht in Chili. Deze nevel levert niet alleen een mooi plaatje op – hij biedt astronomen een close-up van een groot stervormingsgebied dat ons meer kan leren over het ontstaan en de evolutie van sterren. De gegevens voor deze foto werden geselecteerd door Igor Chekalin (Rusland), die meedeed met de ESO-fotowedstrijd Hidden Treasures 2010. Igors compositie van de Orionnevel eindigde op de zevende plek, maar een van zijn andere foto’s eindigde bovenaan.

12 januari 2011: ESO heeft de winnaars bekendgemaakt van ESO’s astrofotografie-wedstrijd Hidden Treasures 2010, waarvoor bijna 100 inzendingen zijn binnengekomen. Hidden Treasures gaf sterrenkunde-amateurs de kans om ESO’s archieven met astronomische data te doorzoeken op verborgen kosmische juweeltjes. Sterrenkunde-enthousiasteling Igor Chekalin uit Rusland heeft de eerste prijs gewonnen – een bijzondere reis naar ESO’s Very Large telescope op Paranal in Chili.

5 januari 2011: Deze nieuwe infraroodopname van de Lagunenevel is gemaakt in het kader van een vijf jaar durend onderzoek van de Melkweg met de VISTA-telescoop van de ESO-sterrenwacht op Paranal in Chili. Het is een klein stukje van een veel grotere foto van het gebied rond de nevel, die op zijn beurt weer deel uitmaakt van een enorme survey.

30 december 2010: De federatieve republiek Brazilië heeft gisteren het formele document getekend waarmee de weg wordt geplaveid naar het lidmaatschap van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO). Brazilië zal na ratificatie het vijftiende land zijn dat lid is van ESO en het eerste van buiten Europa.

16 december 2010: Gammaflitsen behoren tot de meest energierijke verschijnselen in het heelal, maar sommige produceren merkwaardig weinig zichtbaar licht. Bij het tot nog toe grootste onderzoek van deze zogeheten donkere gammaflitsen, uitgevoerd met het GROND-instrument van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop op La Silla in Chili, is ontdekt dat voor deze kolossale explosies geen exotische verklaringen bedacht hoeven te worden. Hun geringe helderheid blijkt het gevolg te zijn van een combinatie van oorzaken, waarvan de aanwezigheid van stof tussen de aarde en de explosie de belangrijkste is.

8 december 2010: Om ons melkwegstelsel draaien ongeveer 150 rijke verzamelingen van oude sterren, die bekendstaan als bolvormige sterrenhopen. Deze scherpe nieuwe opname van Messier 107, vastgelegd door de Wide Field Imager van de 2,2-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) toont de verfijnde structuur van een van die bolhopen. Het onderzoek van deze zwermen van sterren heeft veel kennis opgeleverd over de geschiedenis van ons melkwegstelsel en de evolutie van sterren.