Een alziend oog

Astronomen spenderen hun tijd met in de ruimte te staren — en af en toe lijkt het heelal terug te turen! Deze afbeelding samengesteld met gegevens van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) en de NASA/ESA Hubble Space Telescope toont een zeldzaam kosmisch schouwspel: twee interactieve sterrenstelsels die de structuur van een oog hebben aangenomen.

Zoals de naam al suggereert, creëren sommige schampende botsingen tussen sterrenstelsels vormen die op het menselijk oog lijken. Hoewel dit soort botsingen tussen sterrenstelsels niet ongewoon zijn, werden slechts een aantal sterrenstelsels met een oogvormige structuur waargenomen. De geringe hoeveelheid van deze objecten is waarschijnlijk te wijten aan hun zeer vluchtige aard — oogstructuren zoals deze bestaan meestal slechts enkele tienduizenden jaren, wat in een galactisch leven slechts een oogwenk is.

Deze twee sterrenstelsels dragen de naam IC 2163 (links) en NGC 2207 (rechts) — IC 2163 vertoont de oogstructuur op deze foto. Het duo ligt op ongeveer 114 miljoen lichtjaar van de aarde in de richting van het sterrenbeeld Canis Major (de Grote Hond).

De sterrenstelsels zijn rakelings langs elkaar gegaan, waardoor de buitenste randen van hun spiraalarmen tegen elkaar schuurden. IC 2163 gaat achter NGC 2207 langs. Deze botsing veroorzaakte een tsunami van sterren en gas in IC 2163 waarbij materiaal uit de buitenste delen van de schijf van het sterrenstelsel naar binnen toe getransporteerd werd. Deze kolossale golf van materiaal vertraagde snel bij het zich verplaatsen van de buitenste naar de binnenste rand van de oogleden en stortte halverwege door de schijf. Dit veroorzaakte oogverblindende slierten van intensieve stervorming en gecomprimeerde ribbels van gas en stof die op een paar kosmische "oogleden" lijken.

Noten

De Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een internationale astronomische faciliteit, is een samenwerkingsverband van de Europese organisatie voor astronomisch onderzoek in het zuidelijk halfrond (ESO), de National Science Foundation (NSF) van de VS en de National Institutes of Natural Sciences (NINS) van Japan in samenwerking met de republiek Chili. ALMA wordt gefinancierd door ESO namens haar lidstaten, door NDF in samenwerking met de National Research Council of Canada (NRC) en de National Science Council of Taiwan (NSC) en door NINS samen met de Academia Sinica (AS) in Taiwan en de Korea Astronomy and Space Science Institute (KASI).

Links

• Wetenschappelijk artikel :"Ocular shock front in the colliding galaxy IC 2163", door M. Kaufman e.a. is gepubliceerd in The Astrophysical Journal van 4 november.
• Persbericht van NRAO