Komunikat prasowy

Nowe zdjęcie z ESO pokazuje ciemnego wilka na niebie

31 października 2024

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) prezentuje na Halloween upiorny obraz ciemnej mgławicy, która tworzy iluzję sylwetki przypominającej wilka na kolorowym kosmicznym tle. Odpowiednio nazwana Mgławicą Ciemnego Wilka, została uchwycona na obrazie o 283 milionach pikseli przez VLT Survey Telescope (VST) w należącym do ESO Obserwatorium Paranal w Chile.

Mgławica Ciemnego Wilka widoczna na niebie w gwiazdozbiorze Skorpiona, blisko centrum Drogi Mlecznej, znajduje się około 5300 lat świetlnych od Ziemi. Niniejsze zdjęcie obejmuje obszar na niebie odpowiadający czterem tarczom Księżyca w pełni, ale faktycznie jest częścią jeszcze większej mgławicy o nazwie Gum 55. Gdy przyjrzymy się bliżej, wilk może być nawet wilkołakiem, z rękoma gotowymi do uchwycenia niczego nie podejrzewających przechodniów…

Jeśli ktoś sądził, że ciemność równa się pustce, powinien to przemyśleć jeszcze raz. Ciemne mgławice są zimnymi obłokami kosmicznego pyłu, tak gęstymi, że przesłaniają światło gwiazd i innych obiektów położonych za nimi. Jak sugeruje ich nazwa, nie emitują światła widzialnego, w przeciwieństwie do innych mgławic. Ziarna pyłu w ich wnętrzach absorbują światło widzialne i pozwalają przenikać jedynie promieniowaniu na dłuższych falach, takich jak podczerwień. Astronomowie badają takie obłoki zamarzniętego pyłu, ponieważ często zawierają one nowe gwiazdy w procesie powstawania.

Oczywiście śledzenie ducha wilka na niebie jest możliwe tylko dzięki kontrastowi z jasnym tłem. Zdjęcie pokazuje w spektakularnych szczegółach, jak ciemny wilk wyróżnia się na tle świecących obłoków gwiazdotwórczych za nim. Kolorowe obłoki składają się głównie z gazu wodorowego i świecą w czerwonawym odcieniu wzbudzane intensywnym promieniowaniem ultrafioletowym od nowonarodzonych gwiazd.

Niektóre ciemne mgławice, takie jak Mgławica Worek Węgla, można zobaczyć gołym okiem – i odgrywają nawet kluczową rolę w tym, jak pierwsze narody interpretowały niebo [1] – nie dotyczy to jednak Ciemnego Wilka. Niniejsze zdjęcie utworzono dzięki danym z VLT Survey Telescope, należacego do Narodowego Instytutu Astrofizycznego we Włoszech (INAF) i znajdującego się w należącym do ESO Obserwatorium Paranal, na chilijskiej pustyni Atakama. Teleskop jest wyposażony w kamerę specjalnie zaprojektowaną do mapowania nieba południowego w świetle widzialnym.

Zdjęcie opracowano z obrazów uzyskanych w różnym czasie, z filtrami przepuszczającymi różne kolory światła. Wszystkie zarejestrowano w ramach przeglądu VST Photometric Hα Survey of the Southern Galactic Plane and Bulge (VPHAS+), który zbadał około 500 milionów obiektów w Drodze Mlecznej. Przeglądy tego rodzaju pomagają naukowcom lepiej zrozumieć cykl życia gwiazd w naszej rodzimej galaktyce, a uzyskane dane są dostępne publicznie poprzez portal naukowy ESO. Samodzielnie odkryjcie tę skarbnicę danych: kto wie jakie jeszcze niesamowite kształty odkryjecie w ciemnościach?

Uwagi

[1] Mapucze, ludność z południowo-centralnego Chile, określają Mgławicę Worek Węgla jako “pozoko” (studnia na wodę), z kolei Inkowie nazywali ją „yutu” (ptak podobny to kuropatwy).

Więcej informacji

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) umożliwia naukowcom z całego świata na odkrywanie tajemnic Wszechświata z korzyścią dla nas wszystkich. Projektujemy, budujemy i zarządzamy światowej klasy obserwatoriami naziemnymi – których astronomowie używają do odpowiadania na ciekawe pytania i szerzenia fascynacji astronomią – a także promujemy międzynarodową współpracę w astronomii. Ustanowione w 1962 roku jako organizacja międzynarodowa, ESO jest wspierane przez 16 krajów członkowskich (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy), a także Chile jako kraj gospodarz, oraz Australię jako strategicznego partnera. Siedziba ESO, a także jego centrum popularyzacji nauki i planetarium (ESO Supernova) znajdują się w pobliżu Monachium w Niemczech, natomiast chilijska pustynia Atakama – niesamowite miejsce z wyjątkowymi warunkami do obserwacji nieba – jest domem dla naszych teleskopów. ESO zarządza trzema lokalizacjami obserwacyjnymi w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope – Bardzo Duży Teleskop) oraz dwa teleskopy do przeglądów nieba. VISTA pracuje w podczerwieni, VLT Survey Telescope w zakresie widzialnym. W Paranal ESO zarządza także południowym obserwatorium CTA (Cherenkov Telescope Array South) – największym na świecie i najbardziej czułym obserwatorium promieniowania gamma. Wspólnie z międzynarodowymi partnerami ESO zarządza także radioteleskopami APEX i ALMA, które są instrumentami do obserwacji nieba w zakresach milimetrowym i submilimetrowym. Na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, budujemy „największe oko świata na niebo”, czyli Ekstremalnie Wielki Teleskop (Extremely Large Telescope, ELT). Nasza działalność w Chile jest zarządzana z biur ESO w Santiago, gdzie współpracujemy też z chilijskimi partnerami.    

Linki

• Zdjęcia teleskopów do przeglądów nieba w Paranal, w tym VST
• Dla dziennikarzy: zasubskrybuj, aby otrzymywać w swoim języku nasze komunikaty prasowe z embargo medialnym
• Dla naukowców: jesli masz ciekawy temat, zgłoś swoje badania

Kontakt

Juan Carlos Muñoz Mateos
ESO Media Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6176
E-mail: jmunoz@eso.org

Bárbara Ferreira
ESO Media Manager
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
Tel. kom.: +49 151 241 664 00
E-mail: press@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych