Komunikat prasowy

Galaktyka rozkwitająca nowymi gwiazdami

Teleskop do Przeglądów VLT uzyskał szerokokątne zdjęcie NGC 253

15 grudnia 2011

Teleskop do Przeglądów VLT (VST) uchwycił piękno niedalekiej galaktyki NGC 253. Nowy portret jest prawdopodobnie najbardziej szczegółowym szerokokątnym zdjęciem tego obiektu i jego otoczenia. Demonstruje, że VST, najnowszy teleskop w Obserwatorium ESO Paranal, może dostarczać widoków dużych obszarów nieba przy jednoczesnej imponującej ostrości obrazu.

NGC 253 błyszczy z odległości około jedenastu i pół miliona lat świetlnych w południowym gwiazdozbiorze Rzeźbiarza. Inne jej opisowe określenia to Galaktyka Srebrnej Monety albo Galaktyka Srebrnego Dolara. NGC 253 łatwo dostrzec przez lornetkę, gdyż jest jedną z najjaśniejszych galaktyk na niebie, po bliskiej sąsiadce Drogi Mlecznej, Galaktyce w Andromedzie.

Astronomowie zauważyli rozległe, aktywne procesy formowania się gwiazd w NGC 253 i określają ją jako galaktykę gwiazdotwórczą [1]. Wiele jasnych obłoczków, którymi usiana jest galaktyka, to gwiezdne żłobki, w których gorące, młode gwiazdy właśnie się zapalają. Strumienie promieniowania od tych olbrzymich biało-niebieskich noworodków powodują, że otaczające je obłoki gazu wodorowego jasno świecą (kolor zielony na zdjęciu).

Tę niedaleką galaktykę spiralną odkryła niemiecko-brytyjska astronom Caroline Herschel, siostra słynnego astronoma Williama Herschela, gdy poszukiwała komet w roku 1783. Herschelowie byliby zachwyceni nowych, szczegółowym widokiem NGC 253 dostarczonym przez VST.

Najnowsze zdjęcice NGC 253 zostało uzyskane podczas fazy weryfikacji naukowej VST – gdy naukowa wydajność teleskopu jest testowana zanim rozpoczną się właściwe operacje. Dane z VST połączono z podczerwonymi obrazami z VISTA (eso0949), aby zidentyfikować młodsze generacje gwiazd w NGC 253. Obraz ma ponad 12 000 pikseli długości, a świetne warunki pogodowe w Obserwatorium ESO Paranal w połączeniu z dobrą optyką teleskopu skutkują ostrymi obrazami gwiazd na całym zdjęciu.

VST jest 2,6-metrowym teleskopem o dużym polu widzenia (jeden stopień) – dwa razy takim jak Księżyc w pełni [2]. Program VST stanowi joint venture pomiędzy INAF–Osservatorio Astronomico di Capodimonte, Neapol, Włochy oraz ESO (eso1119). 268-megapikselowa kamera OmegaCAM w jego sercu została zaprojektowana do wykonywania map nieba szybko i z bardzo dobrą jakością obrazów. VST jest największym teleskopem na świecie przeznaczonym wyłącznie do wykonywania przeglądów nieba w zakresie widzialnym, uzupełnia teleskop do przeglądów w podczerwieni VISTA, także działający w Paranal.

Powiększenie nowego zdjęcia pozwala nie tylko na szczegółowe zbadanie ramion spiralnych galaktyki, w których formują się gwiazdy, ale ukazuje także bardzo bogate tło z wieloma znacznie odleglejszymi galaktykami, daleko poza NGC 253.

Uwagi

[1] Kolejne szczegóły na temat NGC 253 zostały ukazane przez należący do ESO Bardzo Duży Teleskop (VLT) oraz Kosmiczny Teleskop Hubble’a (NASA/ESA). Instrumenty te pokazały w 2009 roku, że w swoim centrum NGC 253 posiada supermasywną czarną dziurę o bardzo podobnych własnościach, jak czarna dziura w jądrze Drogi Mlecznej (zobacz komunikat prasowy ESO eso0902).

[2] Zaprezentowane zdjęcie zostało wykadrowane i jest nieco mniejsze niz pełne pole widzenia VST.

Więcej informacji

ESO, Europejskie Obserwatorium Południowe, jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 40-metrowej klasy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Kontakt

Massimo Capaccioli
University of Naples Federico II and INAF-Capodimonte Astronomical Observatory
Naples, Italy
Tel.: +39 081 557 5601
Tel. kom.: +39 335 677 6940
E-mail: capaccioli@na.infn.it

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT and Survey Telescopes Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych