Stilte voor de storm
Op deze mooie foto staan de sterrenstelsels NGC 799 (onder) en NGC 800 (boven) in het sterrenbeeld Cetus (de Walvis). Dit sterrenstelselpaar werd voor het eerst waargenomen in 1885 door de Amerikaanse astronoom Lewis Swift.
Doordat wij recht tegen deze op 300 miljoen lichtjaar afstand gelegen sterrenstelsels aankijken, is hun mooie vorm duidelijk te zien. Het zijn beide spiraalstelsels net als onze Melkweg. Karakteristieke lange armen kronkelen zich een weg naar een heldere uitstulping in het centrum. In de spiraalarmen zijn een groot aantal clusters van hete, jonge, blauwe sterren zichtbaar (de kleine blauwe stippen op de foto), terwijl in het centrum een grote groep oudere, koelere, rode sterren zijn samengepakt in een compacte, vrijwel bolvormige regio.
Op het eerste gezicht lijken beide stelsels erg op elkaar, maar het venijn zit in de staart, of beter: in de spiraalarmen. Naast het voor de hand liggende verschil in grootte, heeft NGC 799 een balkstructuur, die begint in het centrum waarbij de spiraalarmen vanuit de uiteinden van de balken uitwaaieren. De balken werken waarschijnlijk als een mechanisme dat gas van de spiraalarmen naar het centrum stuurt waardoor de stervorming intensiveert. In 2004 werd een supernova waargenomen in NGC 799 die de naam sn2004dt kreeg.
Een andere interessant onderscheidend kenmerk is het aantal spiraalarmen. De kleine NGC 800 heeft drie heldere, knoestige spiraalarmen, terwijl NGC 799 twee relatief zwakke, maar brede spiraalarmen heeft die beginnen aan de uiteinden van de balk. Ze vormen een ring die bijna volledig rond het centrum loopt.
Hoewel dit plaatje het idee geeft dat dit twee indrukwekkend dicht bij elkaar gelegen spiraalstelsels zijn die in een eeuwigdurende vrede samenleven, is de werkelijkheid anders. We weten niet precies wat de toekomst brengt. Misschien zien we slechts de stilte voor de storm, want meestal als twee sterrenstelsels dicht genoeg bij elkaar staan treden er, over een periode van honderden miljoenen jaren, zwaartekrachtverstoringen op. In sommige gevallen, veroorzaken die slechts kleine vervormingen, maar soms botsen sterrenstelsels en vormen ze samen een nieuw en groter geheel.
Deze foto is gemaakt met behulp van het FORS1-instrument op de 8,2-meter ESO Very Large Telescope (VLT) boven op Cerro Paranal, Chili. Het combineert belichtingen door drie filters (B, V, R).
Er zijn ook vijf asteroïden zichtbaar - kun jij ze allemaal vinden? De asteroïden verplaatsen zich tussen de verschillende belichtingen en vormen zo kleurige strepen.
Vertaling: Peter Middelkoop
ESO
Over de afbeelding
| Id: | potw1332a |
| Taal: | nl |
| Type: | Observatie |
| Publicatiedatum: | 12 augustus 2013 10:00 |
| Grootte: | 1980 x 1789 px |
Over het object
| Naam: | NGC 799, NGC 800 |
| Type: | Local Universe : Galaxy : Type : Spiral |
| Afstand: | 300 miljoen lichtjaren |
| Constellation: | Cetus |
Achtergrond
Coordinates
| Position (RA): | 2 2 12.31 |
| Position (Dec): | 0° 6' 3.41" |
| Field of view: | 6.60 x 5.96 arcminutes |
| Orientation: | North is 180.0° right of vertical |
Kleuren & filters
| Band | Telescoop |
|---|---|
| Optisch B | Very Large Telescope FORS1 |
| Optisch V | Very Large Telescope FORS1 |
| Optisch R | Very Large Telescope FORS1 |
Our use of Cookies
We use cookies that are essential for accessing our websites and using our services. We also use cookies to analyse, measure and improve our websites’ performance, to enable content sharing via social media and to display media content hosted on third-party platforms.
ESO Cookies Policy
The European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere (ESO) is the pre-eminent intergovernmental science and technology organisation in astronomy. It carries out an ambitious programme focused on the design, construction and operation of powerful ground-based observing facilities for astronomy.
This Cookies Policy is intended to provide clarity by outlining the cookies used on the ESO public websites, their functions, the options you have for controlling them, and the ways you can contact us for additional details.
What are cookies?
Cookies are small pieces of data stored on your device by websites you visit. They serve various purposes, such as remembering login credentials and preferences and enhance your browsing experience.
Categories of cookies we use
Essential cookies (always active): These cookies are strictly necessary for the proper functioning of our website. Without these cookies, the website cannot operate correctly, and certain services, such as logging in or accessing secure areas, may not be available; because they are essential for the website’s operation, they cannot be disabled.
Functional Cookies: These cookies enhance your browsing experience by enabling additional features and personalization, such as remembering your preferences and settings. While not strictly necessary for the website to function, they improve usability and convenience; these cookies are only placed if you provide your consent.
Analytics cookies: These cookies collect information about how visitors interact with our website, such as which pages are visited most often and how users navigate the site. This data helps us improve website performance, optimize content, and enhance the user experience; these cookies are only placed if you provide your consent. We use the following analytics cookies.
Matomo Cookies:
This website uses Matomo (formerly Piwik), an open source software which enables the statistical analysis of website visits. Matomo uses cookies (text files) which are saved on your computer and which allow us to analyze how you use our website. The website user information generated by the cookies will only be saved on the servers of our IT Department. We use this information to analyze www.eso.org visits and to prepare reports on website activities. These data will not be disclosed to third parties.
On behalf of ESO, Matomo will use this information for the purpose of evaluating your use of the website, compiling reports on website activity and providing other services relating to website activity and internet usage.
Matomo cookies settings:
Additional Third-party cookies on ESO websites: some of our pages display content from external providers, e.g. YouTube.
Such third-party services are outside of ESO control and may, at any time, change their terms of service, use of cookies, etc.
YouTube: Some videos on the ESO website are embedded from ESO’s official YouTube channel. We have enabled YouTube’s privacy-enhanced mode, meaning that no cookies are set unless the user actively clicks on the video to play it. Additionally, in this mode, YouTube does not store any personally identifiable cookie data for embedded video playbacks. For more details, please refer to YouTube’s embedding videos information page.
Cookies can also be classified based on the following elements.
Regarding the domain, there are:
- First-party cookies, set by the website you are currently visiting. They are stored by the same domain that you are browsing and are used to enhance your experience on that site;
- Third-party cookies, set by a domain other than the one you are currently visiting.
As for their duration, cookies can be:
- Browser-session cookies, which are deleted when the user closes the browser;
- Stored cookies, which stay on the user's device for a predetermined period of time.
How to manage cookies
Cookie settings: You can modify your cookie choices for the ESO webpages at any time by clicking on the link Cookie settings at the bottom of any page.
In your browser: If you wish to delete cookies or instruct your browser to delete or block cookies by default, please visit the help pages of your browser:
Please be aware that if you delete or decline cookies, certain functionalities of our website may be not be available and your browsing experience may be affected.
You can set most browsers to prevent any cookies being placed on your device, but you may then have to manually adjust some preferences every time you visit a site/page. And some services and functionalities may not work properly at all (e.g. profile logging-in, shop check out).
Updates to the ESO Cookies Policy
The ESO Cookies Policy may be subject to future updates, which will be made available on this page.
Additional information
For any queries related to cookies, please contact: pdprATesoDOTorg.
As ESO public webpages are managed by our Department of Communication, your questions will be dealt with the support of the said Department.