Persbericht
Een elegant sterrenstelsel in ander licht
22 september 2010
Een nieuwe opname, gemaakt met de geavanceerde HAWK-I-camera van de Very Large Telescope van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili), toont het prachtige balkspiraalstelsel NGC 1365 in infrarood licht. NGC 1365 is een lid van de Fornax-cluster van sterrenstelsels en bevindt zich op een afstand van ongeveer zestig miljoen lichtjaar.
NGC 1365 is een van de bekendste en best onderzochte balkspiraalstelsels. Vanwege zijn opvallend volmaakte vorm, met een rechte balk en twee goed ontwikkelde buitenste spiraalarmen, wordt hij soms ook simpelweg het Grote Balkspiraalstelsel genoemd. Dichter bij zijn centrum is een tweede spiraalstructuur te zien, en het stelsel als geheel is doorvlochten met fijne stofgordels.
Dit sterrenstelsel lijkt gemaakt voor astronomen die zich in het ontstaan en de evolutie van balkspiraalstelsels willen verdiepen. De nieuwe infraroodopnamen van HAWK-I ondervinden niet zo veel hinder van het stof dat op opnamen in zichtbaar licht delen van het stelsel verhult (potw1037a). Zowel in de spiraalarmen als in de centrale balk is duidelijk de gloed van grote aantallen sterren te zien.
Deze beeldgegevens werden verzameld om astronomen inzicht te geven in de ingewikkelde materiestromen binnen het stelsel, en de wijze waarop deze van invloed zijn op de gasvoorraden waaruit nieuwe sterren kunnen ontstaan. De enorme balk verstoort de vorm van het zwaartekrachtsveld van het stelsel en dat resulteert in gebieden waar gas wordt samengedrukt en stervorming op gang komt. Langs de reusachtige spiraalarmen zijn vele grote jonge sterrenhopen te zien, die elk honderden of duizenden heldere jonge sterren bevatten die nog geen tien miljoen jaar oud zijn. Het stelsel staat te ver weg om afzonderlijke sterren op de opname te kunnen zien: de meeste kleine lichtvlekjes op de foto zijn in werkelijkheid complete sterrenhopen. Gemiddeld over het hele stelsel ontstaat jaarlijks ongeveer drie zonsmassa’s aan nieuwe sterren.
Waar de balk van NGC 1365 voornamelijk uit ‘bejaarde’ sterren bestaat, worden in de stervormingsgebieden in de binnenste spiraal rond de kern veel nieuwe sterren geboren. In de balk worden gas en stof door de zwaartekracht naar het eigenlijke centrum van het stelsel gevoerd. Astronomen hebben aanwijzingen gevonden dat zich in dat centrum, goed verstopt tussen ontelbare heldere jonge sterren, een superzwaar zwart gat schuilhoudt.
Inclusief zijn beide breed uitwaaierende spiraalarmen heeft NGC 1365 een omvang van ongeveer 200.000 lichtjaar. De verschillende delen van het stelsel draaien in uiteenlopende tijden om de kern, waarbij de buitenste delen van de balk een omlooptijd van ongeveer 350 miljoen jaar hebben. De aandacht voor NGC 1365 en andere sterrenstelsels van dit type is de laatste jaren toegenomen, omdat nieuwe waarnemingen er op duiden dat ook ons melkwegstelsel een balkspiraalstelsel is. Zulke stelsels komen veel voor: uit recente schattingen blijkt dat tweederde van alle spiraalstelsels een centrale balk heeft. Met het onderzoek van deze stelsels hopen astronomen meer te weten te komen over onze eigen galactische bakermat.
Meer informatie
ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, is de belangrijkste intergouvernementele sterrenkundeorganisatie in Europa, en het meest productieve astronomische observatorium ter wereld. ESO wordt ondersteund door 14 landen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerp, de bouw en het beheer van krachtige grondobservatoria die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. ESO speelt ook een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op sterrenkundig gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staat ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld. Ook is ESO de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA. Daarnaast is ESO momenteel bezig met ontwerpstudies voor de 42-meter Europese Extremely Large optische/nabij-infrarood Telescoop (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.
Links
Contact
Richard Hook
ESO Paranal/La SiIlla and E-ELT Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org
Rodrigo Alvarez (press contact België)
ESO Science Outreach Network
en Planetarium, Royal Observatory of Belgium
Tel: +32-2-474 70 50
E-mail: eson-belgië@eso.org
Over dit bericht
| Persberichten nr.: | eso1038nl-be |
| Naam: | NGC 1365 |
| Type: | Local Universe : Galaxy : Type : Spiral Local Universe : Galaxy : Type : Barred |
| Facility: | Very Large Telescope |
| Instruments: | HAWK-I |
Afbeeldingen
Alleen in het Engels
Alleen in het Engels
Video's
Alleen in het Engels
Alleen in het Engels
Our use of Cookies
We use cookies that are essential for accessing our websites and using our services. We also use cookies to analyse, measure and improve our websites’ performance, to enable content sharing via social media and to display media content hosted on third-party platforms.
ESO Cookies Policy
The European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere (ESO) is the pre-eminent intergovernmental science and technology organisation in astronomy. It carries out an ambitious programme focused on the design, construction and operation of powerful ground-based observing facilities for astronomy.
This Cookies Policy is intended to provide clarity by outlining the cookies used on the ESO public websites, their functions, the options you have for controlling them, and the ways you can contact us for additional details.
What are cookies?
Cookies are small pieces of data stored on your device by websites you visit. They serve various purposes, such as remembering login credentials and preferences and enhance your browsing experience.
Categories of cookies we use
Essential cookies (always active): These cookies are strictly necessary for the proper functioning of our website. Without these cookies, the website cannot operate correctly, and certain services, such as logging in or accessing secure areas, may not be available; because they are essential for the website’s operation, they cannot be disabled.
Functional Cookies: These cookies enhance your browsing experience by enabling additional features and personalization, such as remembering your preferences and settings. While not strictly necessary for the website to function, they improve usability and convenience; these cookies are only placed if you provide your consent.
Analytics cookies: These cookies collect information about how visitors interact with our website, such as which pages are visited most often and how users navigate the site. This data helps us improve website performance, optimize content, and enhance the user experience; these cookies are only placed if you provide your consent. We use the following analytics cookies.
Matomo Cookies:
This website uses Matomo (formerly Piwik), an open source software which enables the statistical analysis of website visits. Matomo uses cookies (text files) which are saved on your computer and which allow us to analyze how you use our website. The website user information generated by the cookies will only be saved on the servers of our IT Department. We use this information to analyze www.eso.org visits and to prepare reports on website activities. These data will not be disclosed to third parties.
On behalf of ESO, Matomo will use this information for the purpose of evaluating your use of the website, compiling reports on website activity and providing other services relating to website activity and internet usage.
Matomo cookies settings:
Additional Third-party cookies on ESO websites: some of our pages display content from external providers, e.g. YouTube.
Such third-party services are outside of ESO control and may, at any time, change their terms of service, use of cookies, etc.
YouTube: Some videos on the ESO website are embedded from ESO’s official YouTube channel. We have enabled YouTube’s privacy-enhanced mode, meaning that no cookies are set unless the user actively clicks on the video to play it. Additionally, in this mode, YouTube does not store any personally identifiable cookie data for embedded video playbacks. For more details, please refer to YouTube’s embedding videos information page.
Cookies can also be classified based on the following elements.
Regarding the domain, there are:
- First-party cookies, set by the website you are currently visiting. They are stored by the same domain that you are browsing and are used to enhance your experience on that site;
- Third-party cookies, set by a domain other than the one you are currently visiting.
As for their duration, cookies can be:
- Browser-session cookies, which are deleted when the user closes the browser;
- Stored cookies, which stay on the user's device for a predetermined period of time.
How to manage cookies
Cookie settings: You can modify your cookie choices for the ESO webpages at any time by clicking on the link Cookie settings at the bottom of any page.
In your browser: If you wish to delete cookies or instruct your browser to delete or block cookies by default, please visit the help pages of your browser:
Please be aware that if you delete or decline cookies, certain functionalities of our website may be not be available and your browsing experience may be affected.
You can set most browsers to prevent any cookies being placed on your device, but you may then have to manually adjust some preferences every time you visit a site/page. And some services and functionalities may not work properly at all (e.g. profile logging-in, shop check out).
Updates to the ESO Cookies Policy
The ESO Cookies Policy may be subject to future updates, which will be made available on this page.
Additional information
For any queries related to cookies, please contact: pdprATesoDOTorg.
As ESO public webpages are managed by our Department of Communication, your questions will be dealt with the support of the said Department.