Komunikat prasowy

Czy Hayabusa 2 wykona zadanie? Nowe badania pokazują, że planetoida będąca celem misji kosmicznej jest mniejsza i szybsza niż sądzono

18 września 2025

Astronomowie użyli obserwatoriów na całym świecie, w tym Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), do zbadania planetoidy 1998 KY26. Okazało się, że jest prawie trzykrotnie mniejsza i obraca się znacznie szybciej niż do tej pory uważano. Asteroida ta jest celem na 2031 rok dla przedłużonej japońskiej misji sondy Hayabusa 2. Nowe obserwacje dają kluczowe informacje dla przyszłych działań w pobliżu planetoidy, na sześć lat od spotkania sondy z 1998 KY26.

„Odkryliśmy, iż rzeczywistość tego obiektu jest zupełnie różna od tego, jak był wcześniej opisywany”, mówi astronom Toni Santana-Ros, naukowiec z University of Alicante w Hiszpanii, który kierował badaniami 1998 KY26 opublikowanymi dzisiaj w Nature Communications. Nowe obserwacje, w połączeniu z wcześniejszymi danymi radarowymi, pokazały, że asteroida ma zaledwie 11 metrów szerokości, co oznacza, że mogłaby z łatwością zmieścić się wewnątrz kopuły pojedynczego teleskopu VLT, użytego do jej obserwacji. Obraca się także około dwa razy szybciej niż sądzono: “Jeden dzień na tej planetoidzie trwa zaledwie pięć minut!”, wskazuje naukowiec. Wcześniejsze dane wskazywały, że planetoida ma około 30 metrów średnicy i dokonuje obrotu w ciągu około 10 minut.

"Mniejszy rozmiar i szybsza rotacja czyni wizytę sondy Hayabusa 2 jeszcze ciekawszą, ale również znacznie trudniejszą", wskazuje współautor Olivier Hainaut, astronom w ESO w Niemczech. Powodem jest manewr dotknięcia, w trakcie którego sonda "pocałuje" planetoidę. Będzie znacznie trudniejszy do przeprowadzenia niż zakładano.

1998 KY26 została wybrana na końcowy cel dla sondy Hayabusa 2, należącej do Japanese Aerospace eXploration Agency (JAXA). W swojej oryginalnej misji, Hayabusa 2 eksplorowała 900-metrową planetoidę 162173 Ryugu w 2018 roku, dostarczając próbki z planetoidy na Ziemię w 2020 roku. Ponieważ pozostało paliwo, sonda została wysłana na rozszerzoną misję aż do 2031 roku, gdy spotka asteroidę 1998 KY26, aby dowiedzieć się więcej o najmniejszych obiektach tego rodzaju. Będzie to pierwszy raz, gdy misja kosmiczna spotka niewielką planetoidę — wszystkie wcześniejsze misje odwiedzały planetoidy o średnicach setek, a nawet tysięcy metrów.

Santana-Ros i jego zespół obserwowali 1998 KY26 z powierzchni Ziemi, aby wesprzeć przygotowania do misji. Ponieważ planetoida jest bardzo mała, a więc i bardzo słaba, badanie jej wymaga poczekania na zbliżenie do Ziemi i użycia wielkich teleskopów, takich jak należący do ESO teleskop VLT na chilijskiej pustyni Atakama.

Obserwacje pokazały, że planetoida ma jasną powierzchnię i prawdopodobnie składa się z litego kawałka skały, który może pochodzić z fragmentu planety lub innej planetoidy. Jednak zespół nie był w stanie całkowicie wykluczyć możliwości, iż planetoida jest zbudowana ze sterty luźno złączonego ze sobą gruzu. "Nigdy nie widzieliśmy dziesięciometrowej planetoidy z bliska, więc naprawdę nie wiemy, czego się spodziewać i jak będzie wyglądać" mówi Santana-Ros, który pracuje także na University of Barcelona.

"Niesamowitą historią jest tutaj, iż odkryliśmy, że rozmiar planetoidy jest porównywalny z rozmiarem sondy kosmiczne, która odwiedzi obiekt! Na dodatek byliśmy w stanie scharakteryzować tak mały obiekt przy pomocy naszych teleskopów, co oznacza, że będziemy mogli to robić dla innych obiektów w przyszłości" tłumaczy Santana-Ros. "Nasze metody mogą mieć wpływ na plany przyszłej eksploracji planetoid bliskich Ziemi, a nawet górnictwa kosmicznego."

"Co więcej, wiemy teraz, że możemy określać własności nawet najmniejszych niebezpiecznych planetoid, które mogą uderzyć w Ziemię, takich jak obiekt koło Czelabińska w Rosji w 2013 roku, który był niewiele większy niż KY26,” podsumowuje Hainaut.

Więcej informacji

Wyniki badań przedstawiono w artykule zatytułowanym „Hayabusa2 extended mission target asteroid 1998 KY26 is smaller and rotating faster than previously known”, który ukaże się w Nature Communications (doi: 10.1038/s41467-025-63697-4). 

Skład zespołu badawczego: T. Santana-Ros (Departamento de Física, Ingeniería de Sistemas y Teoría de la Señal, Universidad de Alicante, and Institut de Ciències del Cosmos (ICCUB), Universitat de Barcelona (IEEC-UB), Hiszpania), P. Bartczak (Instituto Universitario de Física Aplicada a las Ciencias y a las Tecnologías, Universidad de Alicante, Hiszpania oraz Instytut Obserwatorium Astronomiczne, Wydział Fizyki i Astronomii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Polska [IOA UAM]), K. Muinonen (Department of Physics, University of Helsinki, Finlandia [Physics UH]), A. Rożek (Institute for Astronomy, University of Edinburgh, Royal Observatory Edinburgh, Wielka Brytania [IfA UoE]), T. Müller (Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik, Niemcy), M. Hirabayashi (Georgia Institute of Technology, Stany Zjednoczone), D. Farnocchia (Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology, USA [JPL]), D. Oszkiewicz (IOA UAM), M. Micheli (ESA ESRIN / PDO / NEO Coordination Centre, Włochy), R. E. Cannon (IfA UoE), M. Brozovic (JPL), O. Hainaut (European Southern Observatory, Niemcy), A. K. Virkki [Physics UH], L. A. M. Benner (JPL), A. Cabrera-Lavers (GRANTECAN oraz Instituto de Astrofísica de Canarias, Hiszpania), C. E. Martínez-Vázquez (International Gemini Observatory/NSF NOIRLab, USA), K. Vivas (Cerro Tololo Inter-American Observatory/NSF NOIRLab, Chile). 

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) umożliwia naukowcom z całego świata na odkrywanie tajemnic Wszechświata z korzyścią dla nas wszystkich. Projektujemy, budujemy i zarządzamy światowej klasy obserwatoriami naziemnymi – których astronomowie używają do odpowiadania na ciekawe pytania i szerzenia fascynacji astronomią – a także promujemy międzynarodową współpracę w astronomii. Ustanowione w 1962 roku jako organizacja międzynarodowa, ESO jest wspierane przez 16 krajów członkowskich (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy), a także Chile jako kraj gospodarz, oraz Australię jako strategicznego partnera. Siedziba ESO, a także jego centrum popularyzacji nauki i planetarium (ESO Supernova) znajdują się w pobliżu Monachium w Niemczech, natomiast chilijska pustynia Atakama – niesamowite miejsce z wyjątkowymi warunkami do obserwacji nieba – jest domem dla naszych teleskopów. ESO zarządza trzema lokalizacjami obserwacyjnymi w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope – Bardzo Duży Teleskop) oraz dwa teleskopy do przeglądów nieba. VISTA pracuje w podczerwieni, VLT Survey Telescope w zakresie widzialnym. W Paranal ESO zarządza także południowym obserwatorium CTA (Cherenkov Telescope Array South) – największym na świecie i najbardziej czułym obserwatorium promieniowania gamma. Wspólnie z międzynarodowymi partnerami ESO zarządza także radioteleskopami APEX i ALMA, które są instrumentami do obserwacji nieba w zakresach milimetrowym i submilimetrowym. Na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, budujemy „największe oko świata na niebo”, czyli Ekstremalnie Wielki Teleskop (Extremely Large Telescope, ELT). Nasza działalność w Chile jest zarządzana z biur ESO w Santiago, gdzie współpracujemy też z chilijskimi partnerami.

Linki

• Publikacja naukowa  
• Zdjęcia VLT 
• Dla dziennikarzy: zasubskrybuj, aby otrzymywać w swoim języku nasze komunikaty prasowe z embargo medialnym 
• Dla naukowców: masz ciekawy temat? Złoś swoje badania 
• Nowe analizy ESO potwierdzają olbrzymie zniszczenia od przemysłowego kompleksu planowanego w pobliżu Paranal 

Kontakt

Toni Santana-Ros
Planetary Scientist, University of Alicante and University of Barcelona
Alicante and Barcelona (Catalonia), Spain
Tel.: +34 965903400 Ext: 2645 / 600948703
E-mail: tsantanaros@icc.ub.edu

Olivier Hainaut
ESO Astronomer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6754
Tel. kom.: +49 151 2262 0554
E-mail: ohainaut@eso.org

Bárbara Ferreira
ESO Media Manager
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
Tel. kom.: +49 151 241 664 00
E-mail: press@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych