Komunikat prasowy
ALMA zaobserwowała najdalszy tlen
16 czerwca 2016
Zespół astronomów użył Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) do wykrycia tlenu w odległej galaktyce widocznej w stanie jaki miała zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Jest to najodleglejsza galaktyka, w której bez wątpliwości wykryto tlen. Najprawdopodobniej jest on jonizowany przez potężne promieniowanie od młodych, olbrzymich gwiazd. Galaktyka ta może być przykładem klasy obiektów odpowiedzialnych za kosmiczną rejonizację we wczesnej historii Wszechświata.
Astronomowie z Japonii, Szwecji, Wielkiej Brytanii oraz ESO wykorzystali Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) do obserwacji jednej z najdalszych znanych galaktyk, SXDF-NB1006-2, znajdującą się na przesunięciu ku czerwieni równym 7,2, co oznacza, że widzimy ją w stanie jaki miała zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu.
Badacze mieli nadzieję na dowiedzenie się czegoś o ciężkich pierwiastkach chemicznych [1] występujących w galaktyce, aby móc ustalić poziom aktywności procesów gwiazdotwórczych i wyciągnąć na tej podstawie wnioski o okresie w historii Wszechświata znanym jako epoka kosmicznej rejonizacji.
„Poszukiwania ciężkich pierwiastków we wczesnym Wszechświecie są kluczowym sposobem na zbadania aktywności gwiazdotwórczej w tej epoce” powiedział Akio Inoue z Osaka Sangyo University, Japonia, główny autor publikacji naukowej, która ukaże się w czasopiśmie „Science”. „Badania ciężkich pierwiastków dają nam także wskazówki pomagające w zrozumieniu jak powstały galaktyki i co spowodowało kosmiczną rejonizację” - dodał.
W czasach zanim uformowały się obiekty we Wszechświecie, był on wypełniony elektrycznie neutralnym gazem. Gdy pierwsze obiekty zaczęły świecić, kilkaset milionów lat po Wielkim Wybuchu, emitowały potężne promieniowanie, które zaczęło rozbijać neutralne atomy - jonizować gaz. Podczas tej fazy – zwanej kosmiczną rejonizacją – cały Wszechświat dramatycznie się zmienił. Jednak trwa dyskusja jaki dokładnie rodzaj obiektów spowodował rejonizację. Badania warunków w bardzo odległych galaktykach może pomóc w odpowiedzi na to pytanie.
Przed obserwacjami odległej galaktyki naukowcy przeprowadzili symulacje komputerowe, aby przewidzieć jakie są szanse dostrzeżenia śladów zjonizowanego tlenu za pomocą ALMA. Rozważano także obserwacje podobnych galaktyk, które położone są znacznie bliżej Ziemi i ustalono, że emisja tlenu powinna być wykrywalna nawet na olbrzymich odległościach [2].
Następnie przeprowadzono obserwacje o bardzo dużej czułości za pomocą ALMA [3] i wykryto światło od zjonizowanego tlenu w SXDF-NB1006-2. Jest to najdalsza, nie budząca wątpliwości, detekcja tlenu [4]. Mamy więc pewny dowód na występowanie tlenu we wczesnym Wszechświecie, zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu.
Ustalono, iż tlen w SXDF-NB1006-2 występuje w obfitości dziesięciokrotnie mniejszej niż na Słońcu. „Tak mały poziom był spodziewany, ponieważ wtedy Wszechświat ciągle był młody i miał krótką historię gwiazdotwórczą” skomentował Naoki Yoshida z University of Tokyo. „Nasza symulacja faktycznie przewidziała dziesięciokrotnie mniejszy poziom tlenu niż na Słońcu. Ale uzyskaliśmy też inny, niespodziewany rezultat: bardzo małe ilości pyłu.”
Zespół nie był w stanie wykryć jakiejkolwiek emisji od węgla w tej galaktyce, co sugeruje, że ta młoda galaktyka zawiera bardzo mało niezjonizowanego gazu wodorowego oraz że posiada jedynie niewielkie ilości pyłu, który jest zbudowany z ciężkich pierwiastków. „W tej galaktyce może dziać się coś nietypowego” powiedział Inoue. „Podejrzewam, że prawie cały gaz jest mocno zjonizowany.”
Wykrycie zjonizowanego tlenu wskazuje, że w tej galaktyce powstało wiele bardzo jasnych gwiazd, kilkadziesiąt razy masywniejszych niż Słońce, emitujących intensywne promieniowanie ultrafioletowe potrzebne do zjonizowana atomów tlenu.
Brak pyłu w galaktyce pozwala silnemu światłu ultrafioletowemu na ucieczkę i jonizację olbrzymich ilości gazu poza galaktyką. „SXDF-NB1006-2 może być prototypem źródła światła odpowiedzialnego za kosmiczną rejonizację” powiedział Inoue.
„Jest to ważny krok w kierunku zrozumienia jaki rodzaj obiektów spowodował kosmiczną rejonizację” wyjaśnił Yoichi Tamura z University of Tokyo. „Nasze następne obserwacje za pomocą ALMA już się rozpoczęły. Większa rozdzielczość obserwacji pozwoli zobaczyć rozmieszczenie i ruchy zjonizowanego tlenu w tej galaktyce i dostarczy istotnych informacji, które pomogą zrozumieć własności obiektu.”
Uwagi
[1] W terminologii astronomicznej, pierwiastki chemiczne cięższe niż lit są określane „pierwiastkami ciężkimi”.
[2] Japoński satelita podczerwony AKARI odkrył, iż w Wielkim Obłoku Magellana występuje bardzo jasna emisja tlenu. Panuje tam otoczenie podobne do wczesnego Wszechświata.
[3] Pierwotna długość fali światła od podwójnie zjonizowanego tlenu to 0,088 milimetra. Długość światła od SXDF-NB1006-2 została rozciągnięta do 0,725 milimetra na skutek rozszerzania się Wszechświata, co spowodowało że ALMA mogła je zaobserwować.
[4] Wcześniejsza publikacja Finkelstein et al. sugeruje obecność tlenu w nieco wcześniejszych czasach, ale brak bezpośredniej detekcji linii emisyjnej, w przeciwieństwie do obecnie opisywanej, nowej pracy.
Więcej informacji
Wyniki badań opisano w artykule pt.: „Detection of an oxygen emission line from a high redshift galaxy in the reionization epoch”, Inoue et al., opublikowanym w czasopiśmie Science.
Skład zespołu badawczego: Akio Inoue (Osaka Sangyo University, Japonia), Yoichi Tamura (The University of Tokyo, Japonia), Hiroshi Matsuo (NAOJ/Graduate University for Advanced Studies, Japonia), Ken Mawatari (Osaka Sangyo University, Japonia), Ikkoh Shimizu (Osaka University, Japonia), Takatoshi Shibuya (University of Tokyo, Japonia), Kazuaki Ota (University of Cambridge, Wielka Brytania), Naoki Yoshida (University of Tokyo, Japonia), Erik Zackrisson (Uppsala University, Szwecja), Nobunari Kashikawa (NAOJ/Graduate University for Advanced Studies, Japonia), Kotaro Kohno (University of Tokyo, Japonia), Hideki Umehata (ESO, Garching, Niemcy; University of Tokyo, Japonia), Bunyo Hatsukade (NAOJ, Japonia), Masanori Iye (NAOJ, Japonia), Yuichi Matsuda (NAOJ/Graduate University for Advanced Studies, Japonia), Takashi Okamoto (Hokkaido University, Japonia) oraz Yuki Yamaguchi (University of Tokyo, Japonia).
Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) to międzynarodowy projekt badawczy realizowany we współpracy pomiędzy ESO, U.S. National Science Foundation (NSF) oraz National Institutes of Natural Sciences (NINS) of Japan, przy udziale Chile. ALMA jest finansowana przez ESO w imieniu Krajów Członkowskich organizacji, przez NSF we współpracy z National Research Council of Canada (NRC) i National Science Council of Taiwan (NSC) oraz przez NINS we współpracy z Academia Sinica (AS) na Tajwanie i Korea Astronomy and Space Science Institute (KASI).
Budowa i użytkowanie ALMA są kierowane przez ESO w imieniu Krajów Członkowskich organizacji, National Radio Astronomy Observatory (NRAO), zarządzane przez Associated Universities, Inc. (AUI), w imieniu Ameryki Północnej i przez National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ) w imieniu Azji Wschodniej. Joint ALMA Observatory (JAO) umożliwia połączone kierowanie i zarządzanie budową, testowaniem i użytkowaniem ALMA.
ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop E-ELT (European Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.
Linki
Kontakt
Akio Inoue
Osaka Sangyo University
Osaka, Japan
E-mail: akinoue@las.osaka-sandai.ac.jp
Masaaki Hiramatsu
NAOJ Chile Observatory EPO officer
Tel.: +81 422 34 3630
E-mail: hiramatsu.masaaki@nao.ac.jp
Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org
Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO
oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org
O komunikacie
Komunikat nr: | eso1620pl |
Nazwa: | SXDF-NB1006-2 |
Typ: | Early Universe |
Facility: | Atacama Large Millimeter/submillimeter Array |
Science data: | 2016Sci...352.1559I |
Our use of Cookies
We use cookies that are essential for accessing our websites and using our services. We also use cookies to analyse, measure and improve our websites’ performance, to enable content sharing via social media and to display media content hosted on third-party platforms.
ESO Cookies Policy
The European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere (ESO) is the pre-eminent intergovernmental science and technology organisation in astronomy. It carries out an ambitious programme focused on the design, construction and operation of powerful ground-based observing facilities for astronomy.
This Cookies Policy is intended to provide clarity by outlining the cookies used on the ESO public websites, their functions, the options you have for controlling them, and the ways you can contact us for additional details.
What are cookies?
Cookies are small pieces of data stored on your device by websites you visit. They serve various purposes, such as remembering login credentials and preferences and enhance your browsing experience.
Categories of cookies we use
Essential cookies (always active): These cookies are strictly necessary for the proper functioning of our website. Without these cookies, the website cannot operate correctly, and certain services, such as logging in or accessing secure areas, may not be available; because they are essential for the website’s operation, they cannot be disabled.
Functional Cookies: These cookies enhance your browsing experience by enabling additional features and personalization, such as remembering your preferences and settings. While not strictly necessary for the website to function, they improve usability and convenience; these cookies are only placed if you provide your consent.
Analytics cookies: These cookies collect information about how visitors interact with our website, such as which pages are visited most often and how users navigate the site. This data helps us improve website performance, optimize content, and enhance the user experience; these cookies are only placed if you provide your consent. We use the following analytics cookies.
Matomo Cookies:
This website uses Matomo (formerly Piwik), an open source software which enables the statistical analysis of website visits. Matomo uses cookies (text files) which are saved on your computer and which allow us to analyze how you use our website. The website user information generated by the cookies will only be saved on the servers of our IT Department. We use this information to analyze www.eso.org visits and to prepare reports on website activities. These data will not be disclosed to third parties.
On behalf of ESO, Matomo will use this information for the purpose of evaluating your use of the website, compiling reports on website activity and providing other services relating to website activity and internet usage.
Matomo cookies settings:
Additional Third-party cookies on ESO websites: some of our pages display content from external providers, e.g. YouTube.
Such third-party services are outside of ESO control and may, at any time, change their terms of service, use of cookies, etc.
YouTube: Some videos on the ESO website are embedded from ESO’s official YouTube channel. We have enabled YouTube’s privacy-enhanced mode, meaning that no cookies are set unless the user actively clicks on the video to play it. Additionally, in this mode, YouTube does not store any personally identifiable cookie data for embedded video playbacks. For more details, please refer to YouTube’s embedding videos information page.
Cookies can also be classified based on the following elements.
Regarding the domain, there are:
- First-party cookies, set by the website you are currently visiting. They are stored by the same domain that you are browsing and are used to enhance your experience on that site;
- Third-party cookies, set by a domain other than the one you are currently visiting.
As for their duration, cookies can be:
- Browser-session cookies, which are deleted when the user closes the browser;
- Stored cookies, which stay on the user's device for a predetermined period of time.
How to manage cookies
Cookie settings: You can modify your cookie choices for the ESO webpages at any time by clicking on the link Cookie settings at the bottom of any page.
In your browser: If you wish to delete cookies or instruct your browser to delete or block cookies by default, please visit the help pages of your browser:
Please be aware that if you delete or decline cookies, certain functionalities of our website may be not be available and your browsing experience may be affected.
You can set most browsers to prevent any cookies being placed on your device, but you may then have to manually adjust some preferences every time you visit a site/page. And some services and functionalities may not work properly at all (e.g. profile logging-in, shop check out).
Updates to the ESO Cookies Policy
The ESO Cookies Policy may be subject to future updates, which will be made available on this page.
Additional information
For any queries related to cookies, please contact: pdprATesoDOTorg.
As ESO public webpages are managed by our Department of Communication, your questions will be dealt with the support of the said Department.