Komunikat prasowy

Dziki rejon Grupy Lokalnej

23 marca 2016

Scena zarejestrowana kamerą OmegaCAM na teleskopie VST pokazuje samotną galaktykę o nazwie Wolf-Lundmark-Melotte, albo w skrócie WLM. Chociaż jest uważana za część naszej Grupy Lokalnej, składającej się z dziesiątek galaktyk, to WLM położona jest samotnie na zewnętrznych obrzeżach grupy jako jedna z najodleglejszych członkiń. Galaktyka ta jest tak mała i odosobniona, że być może nigdy nie oddziaływała z innymi galaktykami Grupy Lokalnej, a może nawet z jakąkolwiek inną galaktyką w trakcie całej historii Wszechświata.

Niczym plemię nie mające kontaktu z cywilizacją, żyjące w lasach deszczowych Amazonii albo na wyspie w Oceanii, WLM oferuje rzadki wgląd w pierwotną naturę galaktyk, które w niewielki stopniu zostały zaburzone przez swoje otoczenie.

WLM została odkryta w 1909 roku przez niemieckiego astronoma Maxa Wolfa i zidentyfikowana jako galaktyka około piętnaście lat później przez astronomów Knuta Lundmarka oraz Philiberta Jacquesa Melotte'a — co jest wytłumaczeniem nietypowego „pseudonimu” galaktyki. Ta słaba galaktyka jest położona na niebie w gwiazdozbiorze Wieloryba, w odległości trzech milionów lat świetlnych od Drogi Mlecznej, będącej jedną z trzech dominujących galaktyk spiralnych w Grupie Lokalnej.

WLM jest dość mała i nie posiada struktury, dlatego została sklasyfikowana jako karłowata galaktyka nieregularna. Rozciąga się na około 8000 lat świetlnych, wliczając w to pomiary halo, obejmujące ekstremalnie stare gwiazdy odkryte w 1996 roku (eso9633).

Astronomowie sądzą, że porównywalnie małe galaktyki pierwotne oddziaływały grawitacyjnie ze sobą i wielu przypadkach łączyły się, tworząc większe. Przez miliardy lat proces łączenia doprowadził do powstania olbrzymich galaktyk spiralnych lub eliptycznych, które są powszechne we współczesnym Wszechświecie. Gromadzenie się galaktyk w ten sposób jest podobne do tego, jak ludzkie populacje zmieniały się przez tysiące lat, łącząc się w większe osady, które później doprowadziły do powstania dzisiejszych metropolii.

Zamiast tego galaktyka WLM rozwijała się samodzielnie, daleko od wpływu innych galaktyk i ich gwiezdnych populacji. I tak jak ukryte ludzkie populacje z ograniczonym kontaktem z ludźmi z zewnątrz, WLM reprezentuje względnie niezaburzony „stan natury”, w którym wszelkie zmiany zachodzące w trakcie istnienia następowały w większości niezależnie od aktywności w innych miejscach.

Ta mała galaktyka posiada szerokie halo bardzo słabych, czerwonych gwiazd, które rozciąga się w czerń otaczającej przestrzeni kosmicznej. Czerwony odcień jest wskaźnikiem zaawansowanego wieku gwiazd. Prawdopodobnie halo można datować wstecz aż do początkowego powstania samej galaktyki, co może być pomocne w znalezieniu wskazówek na temat mechanizmów, które spowodowały narodziny pierwszych galaktyk.

Tymczasem gwiazdy w centrum WLM wydają się młodsze i bardziej niebieskie. Różowe obłoki na zdjęciu wskazują na obszary, w których intensywne światło od młodych gwiazd zjonizowało otaczający je gaz wodorowy, powodując jego świecenie w charakterystycznym odcieniu czerwieni.

Szczegółowe zdjęcie zostało wykonane za pomocą instrumentu szerokiego pola OmegaCAM, olbrzymiej kamery zamontowanej na należącym do ESO teleskopie VST w Chile — 2,6-metrowym teleskopie zaprojektowanym do wykonywania wyłącznie przeglądów nocnego nieba w zakresie widzialnym. 32 detektory CCD kamery OmegaCAM tworzą 256-megapikselowe obrazy, dając bardzo dokładny widok szerokiego pola.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop E-ELT (European Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Zdjęcia VST
• Inne zdjęcia wykonane za pomocą VST

Kontakt

Richard Hook
ESO education and Public Outreach Department
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych