Persbericht
Leven en dood van een stellaire familie
23 juli 2014
Op deze frappante nieuwe opname van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili steekt een verzameling jonge sterren af tegen een achtergrond van wolken van gloeiend gas en banden van stof. De sterrenhoop zelf, bekend als NGC 3293, was ongeveer tien miljoen jaar geleden ook weinig meer dan een wolk van gas en stof, maar is nu veranderd in een heldere familie van sterren. Sterrenhopen als deze zijn kosmische laboratoria die astronomen in staat stellen om meer te weten te komen over de levensloop van sterren.
Deze schitterende sterrenhoop, NGC 3293, bevindt zich op 8000 lichtjaar van de aarde in het sterrenbeeld Kiel. De sterrenhoop werd in 1751 voor het eerst opgemerkt door de Franse astronoom Nicolas-Louis de Lacaille, toen deze in het huidige Zuid-Afrika verbleef. Hij gebruikte daarbij een telescoopje met een opening van slechts twaalf millimeter. Niet voor niets is NGC 3293 een van de helderste sterrenhopen aan de zuidelijke hemel: tijdens een donkere nacht is hij al met het blote oog te zien.
Sterrenhopen als deze bestaan uit sterren die vrijwel gelijktijdig uit één en dezelfde wolk van gas en stof zijn ontstaan. Daardoor hebben de sterren dezelfde chemische samenstelling en zijn ze even ver van de aarde verwijderd. Dat maakt een sterrenhoop als NGC 3293 tot een ideaal object om sterevolutietheorieën te toetsen.
De sterrenhoop is minder dan 10 miljoen jaar oud, en zijn sterren dus ook. Als je bedenkt dat onze zon, een ster van middelbare leeftijd, 4,6 miljard jaar oud is, zijn het naar kosmische maatstaven dus nog baby’s. Open sterrenhopen zoals NGC 3293 en bijvoorbeeld de bekendere Kappa Crucis-sterrenhoop, ook bekend als de Juwelendoos of NGC 4755, zijn rijk aan heldere, blauwe, jonge sterren.
Elk van deze open sterrenhopen is ontstaan uit een reusachtige wolk van moleculair gas, en hun sterren worden bijeengehouden door hun onderlinge zwaartekrachtsaantrekking. Maar deze kracht is niet sterk genoeg om de sterrenhoop te beschermen tegen nabije ontmoetingen met andere sterrenhopen en gaswolken. Daarbij wordt het gas en stof uit de sterrenhoop verdreven en beginnen de afzonderlijke sterren te zwermen. Hierdoor bestaan open sterrenhopen, anders dan hun grote verwanten, de bolvormige sterrenhopen die miljarden jaren stand kunnen houden, slechts een paar honderd miljoen jaar.
Hoewel er aanwijzingen zijn dat er in NGC 3293 nog steeds enige stervorming plaatsvindt, wordt vermoed dat de meeste, zo niet alle, van de vijftig sterren van deze sterrenhoop gelijktijdig zijn geboren. Maar hoewel deze sterren dus ongeveer even oud zijn, ogen ze niet allemaal meer even jeugdig: sommige lijken al flink op leeftijd te zijn. Dat biedt astronomen de gelegenheid om te onderzoeken hoe en waarom de ene ster sneller veroudert dan de andere.
Neem bijvoorbeeld de heldere oranje ster rechts onderin de sterrenhoop. Deze kolossale ster, een rode reus, was bij zijn geboorte waarschijnlijk een van de grootste en helderste van zijn familie. Maar heldere sterren branden snel op. Terwijl de ster zijn brandstof opmaakte veranderden de dynamische processen in zijn inwendige en begon hij op te zwellen en af te koelen: hij werd de rode reus die we nu waarnemen. Rode reuzen naderen het einde van hun levenscyclus, maar de broertjes van deze ster hebben nog niet eens de zogeheten hoofdreeks bereikt – de lange, stabiele fase in het leven van een ster. We zien deze sterren op het toppunt van hun bestaan: heet, helder en wit afstekend tegen een rode, stofrijke achtergrond.
Deze opname is gemaakt met de Wide Field Imager (WFI) van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in het noorden van Chili.
Meer informatie
ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door vijftien landen: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die uitsluitend is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. Daarnaast bereidt ESO momenteel de bouw voor van de 39-meter Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.
Links
• Foto’s van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop
• Andere foto’s die met de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop zijn gemaakt
Contact
Richard Hook
ESO education and Public Outreach Department
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org
Marieke Baan (Perscontact Nederland)
ESO Science Outreach Network
en NOVA Informatie Centrum
Tel: +31(0)20-5257480
E-mail: eson-netherlands@eso.org
Over dit bericht
Persberichten nr.: | eso1422nl |
Naam: | NGC 3293 |
Type: | Milky Way : Star : Grouping : Cluster : Open Milky Way : Nebula |
Facility: | MPG/ESO 2.2-metre telescope |
Instruments: | WFI |
Our use of Cookies
We use cookies that are essential for accessing our websites and using our services. We also use cookies to analyse, measure and improve our websites’ performance, to enable content sharing via social media and to display media content hosted on third-party platforms.
ESO Cookies Policy
The European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere (ESO) is the pre-eminent intergovernmental science and technology organisation in astronomy. It carries out an ambitious programme focused on the design, construction and operation of powerful ground-based observing facilities for astronomy.
This Cookies Policy is intended to provide clarity by outlining the cookies used on the ESO public websites, their functions, the options you have for controlling them, and the ways you can contact us for additional details.
What are cookies?
Cookies are small pieces of data stored on your device by websites you visit. They serve various purposes, such as remembering login credentials and preferences and enhance your browsing experience.
Categories of cookies we use
Essential cookies (always active): These cookies are strictly necessary for the proper functioning of our website. Without these cookies, the website cannot operate correctly, and certain services, such as logging in or accessing secure areas, may not be available; because they are essential for the website’s operation, they cannot be disabled.
Functional Cookies: These cookies enhance your browsing experience by enabling additional features and personalization, such as remembering your preferences and settings. While not strictly necessary for the website to function, they improve usability and convenience; these cookies are only placed if you provide your consent.
Analytics cookies: These cookies collect information about how visitors interact with our website, such as which pages are visited most often and how users navigate the site. This data helps us improve website performance, optimize content, and enhance the user experience; these cookies are only placed if you provide your consent. We use the following analytics cookies.
Matomo Cookies:
This website uses Matomo (formerly Piwik), an open source software which enables the statistical analysis of website visits. Matomo uses cookies (text files) which are saved on your computer and which allow us to analyze how you use our website. The website user information generated by the cookies will only be saved on the servers of our IT Department. We use this information to analyze www.eso.org visits and to prepare reports on website activities. These data will not be disclosed to third parties.
On behalf of ESO, Matomo will use this information for the purpose of evaluating your use of the website, compiling reports on website activity and providing other services relating to website activity and internet usage.
Matomo cookies settings:
Additional Third-party cookies on ESO websites: some of our pages display content from external providers, e.g. YouTube.
Such third-party services are outside of ESO control and may, at any time, change their terms of service, use of cookies, etc.
YouTube: Some videos on the ESO website are embedded from ESO’s official YouTube channel. We have enabled YouTube’s privacy-enhanced mode, meaning that no cookies are set unless the user actively clicks on the video to play it. Additionally, in this mode, YouTube does not store any personally identifiable cookie data for embedded video playbacks. For more details, please refer to YouTube’s embedding videos information page.
Cookies can also be classified based on the following elements.
Regarding the domain, there are:
- First-party cookies, set by the website you are currently visiting. They are stored by the same domain that you are browsing and are used to enhance your experience on that site;
- Third-party cookies, set by a domain other than the one you are currently visiting.
As for their duration, cookies can be:
- Browser-session cookies, which are deleted when the user closes the browser;
- Stored cookies, which stay on the user's device for a predetermined period of time.
How to manage cookies
Cookie settings: You can modify your cookie choices for the ESO webpages at any time by clicking on the link Cookie settings at the bottom of any page.
In your browser: If you wish to delete cookies or instruct your browser to delete or block cookies by default, please visit the help pages of your browser:
Please be aware that if you delete or decline cookies, certain functionalities of our website may be not be available and your browsing experience may be affected.
You can set most browsers to prevent any cookies being placed on your device, but you may then have to manually adjust some preferences every time you visit a site/page. And some services and functionalities may not work properly at all (e.g. profile logging-in, shop check out).
Updates to the ESO Cookies Policy
The ESO Cookies Policy may be subject to future updates, which will be made available on this page.
Additional information
For any queries related to cookies, please contact: pdprATesoDOTorg.
As ESO public webpages are managed by our Department of Communication, your questions will be dealt with the support of the said Department.