1 00:00:02,220 --> 00:00:04,240 Đây là chương trình ESOcast! 2 00:00:04,240 --> 00:00:07,860 Với nền khoa học tiên tiến và những chuyện hậu trường tại ESO, 3 00:00:07,860 --> 00:00:10,330 Đài thiên văn phía Nam của châu Âu, 4 00:00:10,500 --> 00:00:17,810 cùng khám phá ranh giới tận cùng của Vũ Trụ với Tiến sĩ J., hay Tiến sĩ Joe Liske. 5 00:00:20,000 --> 00:00:23,120 Xin chào và hoan nghên đến với tập đặc biệt thứ tám của ESOcast. 6 00:00:23,500 --> 00:00:27,830 Hoà mình cùng chương trình kỷ niệm 50 năm thành lập ESO vào tháng 10 năm 2012, 7 00:00:27,830 --> 00:00:30,560 chúng tôi sẽ giới thiệu 8 nét đại diện đặc trưng 8 00:00:30,560 --> 00:00:35,620 của ESO trong 50 năm khám phá bầu trời phía nam. 9 00:00:39,660 --> 00:00:44,600 Xây dựng Khổng lồ 10 00:00:49,900 --> 00:00:52,820 Thiên văn là một ngành khoa học lớn. 11 00:00:55,240 --> 00:00:57,160 Có cả một Vũ Trụ rộng lớn ở ngoài kia 12 00:00:57,170 --> 00:01:01,610 và để khám phá Vũ Trụ, đòi hỏi phải có nhiều thiết bị khổng lồ. 13 00:01:06,340 --> 00:01:10,820 Đây là kính thiên văn phản xạ Hale 5m nằm trên Núi Palomar. 14 00:01:10,820 --> 00:01:15,740 Khi Đài thiên văn phía Nam của châu Âu chỉ vừa mới thành lập, 50 năm về trước, 15 00:01:15,740 --> 00:01:19,200 Hale từng là kính thiên văn lớn nhất thế giới. 16 00:01:20,440 --> 00:01:26,000 Và giờ đây, Kính thiên văn Rất Lớn của ESO tại núi Cerro Paranal là đỉnh cao của công nghệ. 17 00:01:26,500 --> 00:01:29,310 Là đài thiên văn mạnh nhất trong lịch sử, 18 00:01:29,310 --> 00:01:33,680 không ngừng cho ta thấy toàn bộ sự lộng lẫy của Vũ Trụ. 19 00:01:35,920 --> 00:01:40,600 Nhưng các nhà thiên văn học mong muốn có nhiều thiết bị lớn hơn nữa. 20 00:01:40,600 --> 00:01:43,960 Và ESO đang hiện thực hoá ước mơ của họ. 21 00:01:58,300 --> 00:02:00,620 San Pedro de Atacama. 22 00:02:02,000 --> 00:02:05,560 Ẩn mình giữa khung cảnh hùng vĩ của tự nhiên, 23 00:02:05,560 --> 00:02:09,880 thị trấn đẹp như tranh này là quê hương của người dân bản địa Atacameños 24 00:02:09,880 --> 00:02:12,620 và là nơi hấp dẫn dành cho những người thích phiêu lưu. 25 00:02:14,800 --> 00:02:18,680 Kể cả những nhà thiên văn học và kỹ thuật viên của ESO. 26 00:02:24,000 --> 00:02:28,070 Cách San Pedro không xa, cỗ máy mơ ước thứ nhất của ESO đang được hoàn thiện. 27 00:02:28,070 --> 00:02:33,660 Được gọi là ALMA - Tổ hợp Lớn quan sát sóng Mi-li-met/hạ mi-li-met Atacama. 28 00:02:34,740 --> 00:02:40,100 ALMA là dự án hợp tác giữa châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Á. 29 00:02:40,100 --> 00:02:43,060 Nó hoạt động như một thấu kính phóng đại khổng lồ. 30 00:02:43,060 --> 00:02:48,340 Đặt gần nhau, 66 ăng-ten mang đến một góc nhìn rộng. 31 00:02:48,340 --> 00:02:54,240 Nhưng khi trải rộng ra, ALMA mang đến góc nhìn của một khu vực nhỏ hơn trên bầu trời với chi tiết rõ nét hơn. 32 00:02:56,370 --> 00:03:01,060 Ở bước sóng hạ mi-li-met, ALMA quan sát Vũ Trụ trong một loại ánh sáng khác. 33 00:03:01,060 --> 00:03:02,720 Nhưng chúng sẽ cho ta thấy thứ gì? 34 00:03:04,060 --> 00:03:09,540 Sự ra đời của thiên hà đầu tiên trong Vũ Trụ, khi Big Bang thức tỉnh. 35 00:03:12,260 --> 00:03:15,100 Những đám mây phân tử bụi bặm và lạnh lẽo 36 00:03:15,110 --> 00:03:19,200 -- vườn ươm sao, nơi mặt trời cùng nhiều hành tinh mới được sinh ra. 37 00:03:22,620 --> 00:03:25,180 Và: hóa học vũ trụ. 38 00:03:29,120 --> 00:03:34,120 ALMA sẽ theo dõi những phân tử hữu cơ -- khối vật liệu của sự sống. 39 00:03:38,260 --> 00:03:42,080 Việc xây dựng ăng-ten cho ALMA đang trong giai đoạn hoàn chỉnh. 40 00:03:43,020 --> 00:03:46,420 Hai thiết bị vận chuyển khổng lồ, có tên là Otto và Lore, 41 00:03:46,420 --> 00:03:50,600 đưa những ăng-ten đã hoàn thiện lên cao nguyên Chajnantor. 42 00:03:56,040 --> 00:03:58,680 Ở độ cao 5000 m so với mực nước biển, 43 00:03:58,690 --> 00:04:02,980 tổ hợp này mang đến một cái nhìn mới mẻ về Vũ trụ trong bước sóng vi-ba. 44 00:04:10,090 --> 00:04:11,950 Trong khi ALMA sắp hoàn thành, 45 00:04:11,950 --> 00:04:16,060 Cỗ máy mơ ước tiếp theo của ESO phải mất thêm vài năm nữa. 46 00:04:16,060 --> 00:04:18,130 Bạn có thấy ngọn núi ở kia không? 47 00:04:18,130 --> 00:04:20,769 Đó là núi Cerro Armazones. 48 00:04:22,900 --> 00:04:24,260 Cách Đài thiên văn Paranal không xa, 49 00:04:24,260 --> 00:04:29,500 đây sẽ là nhà của chiếc kính thiên văn lớn nhất trong lịch sử nhân loại. 50 00:04:30,000 --> 00:04:34,680 Đây là Kính thiên văn Cực Lớn châu Âu. 51 00:04:35,110 --> 00:04:37,820 Đại thần nhãn của thế giới trông nom bầu trời 52 00:04:42,600 --> 00:04:45,730 Được trang bị chiếc gương có đường kính gần 40m. 53 00:04:45,730 --> 00:04:51,260 E-ELT dễ dàng đánh bật mọi kính thiên văn thế hệ trước. 54 00:04:53,290 --> 00:04:56,620 Gần 800 phân đoạn gương được điều khiển bằng máy tính. 55 00:04:58,280 --> 00:05:02,510 Hệ thống quang học phức tạp mang đến hình ảnh sắc nét nhất có thể. 56 00:05:04,990 --> 00:05:08,150 Một mái vòm cao bằng tháp chuông của nhà thờ. 57 00:05:13,120 --> 00:05:17,530 E-ELT là một cỗ máy siêu việt. 58 00:05:20,670 --> 00:05:25,170 Nhưng kỳ quan thực sự vẫn chính là Vũ Trụ bao la ở ngoài kia. 59 00:05:30,720 --> 00:05:35,100 E-ELT sẽ cho ta thấy các hành tinh quay xung quanh ngôi sao khác. 60 00:05:38,760 --> 00:05:42,820 Quang phổ kế của kính sẽ do thám bầu khí quyển của những thế giới xa xôi này, 61 00:05:42,820 --> 00:05:45,120 tìm kiếm dấu hiệu của sự sống. 62 00:05:48,910 --> 00:05:54,250 Xa hơn nữa, E-ELT sẽ nghiên cứu nhiều ngôi sao riêng lẻ trong thiên hà khác. 63 00:05:54,250 --> 00:05:59,080 Lần đầu tiên gặp gỡ cư dân ở thành phố lân cận. 64 00:06:00,000 --> 00:06:02,390 hoạt động như một cỗ máy thời gian vũ trụ, 65 00:06:02,390 --> 00:06:06,130 Kính thiên văn khổng lồ này cho phép chúng ta nhìn lại hàng tỷ năm, 66 00:06:06,130 --> 00:06:08,400 để tìm hiểu xem mọi thứ bắt đầu như thế nào. 67 00:06:12,270 --> 00:06:15,770 Và nó có thể giải quyết nhiều bí ẩn về sự gia tốc của Vũ Trụ 68 00:06:15,770 --> 00:06:20,160 - một điều bí ẩn đang đẩy các thiên hà ra xa nhau 69 00:06:20,160 --> 00:06:22,640 ngày càng nhanh hơn. 70 00:06:34,550 --> 00:06:38,910 Thiên văn học là khoa học lớn, và nó là một khoa học về những bí ẩn lớn. 71 00:06:38,910 --> 00:06:40,500 Có sự sống ngoài Trái Đất không? 72 00:06:40,500 --> 00:06:42,760 Nguồn gốc của Vũ Trụ là gì? 73 00:06:43,890 --> 00:06:48,980 Chiếc kính thiên văn khổng lồ của ESO sẽ giúp chúng ta trả lời những thắc mắc đó. 74 00:06:48,980 --> 00:06:53,000 Chúng ta vẫn chưa đến đích, nhưng sẽ không lâu đâu. 75 00:06:53,000 --> 00:06:54,310 Vậy tiếp theo sẽ là gì? 76 00:06:54,310 --> 00:06:55,910 Chà, không ai biết. 77 00:06:55,910 --> 00:06:58,970 Nhưng ESO đã sẵn sàng cho chuyến hành trình rồi. 78 00:07:31,160 --> 00:07:34,970 Tôi là Tiến sĩ J., đồng hành cùng tập đặc biệt cuối cùng của ESOcast. 79 00:07:34,970 --> 00:07:38,300 Lần sau hãy cùng tôi tham gia một chuyến phiêu lưu khác vào Vũ Trụ. 80 00:07:40,730 --> 00:07:42,000 ESOcast được sản xuất bởi ESO, 81 00:07:42,000 --> 00:07:44,000 Đài thiên văn phía Nam của châu Âu. 82 00:07:44,910 --> 00:07:46,000 ESO, Đài thiên văn phía Nam của Âu, 83 00:07:46,000 --> 00:07:48,000 là tổ chức khoa học và công nghệ liên chính phủ hàng đầu trong thiên văn học. 84 00:07:48,000 --> 00:07:50,000 Trong số các đài thiên văn trên mặt đất và trong không gian, ESO là đài quan sát hiệu quả trên thế giới. 85 00:07:53,480 --> 00:07:58,490 Transcription by ESO; translation by — Thanh Sang Mai.