1 00:00:05,457 --> 00:00:08,731 Zachmurzone niebo może być ładne z artystycznego punktu widzenia, 2 00:00:08,731 --> 00:00:11,796 ale chmury są koszmarem astronomów. 3 00:00:15,697 --> 00:00:20,016 O ile rozświetlone miasta są nocnymi latarniami współczesnej cywilizacji, 4 00:00:20,016 --> 00:00:23,313 to rozświetlone nocne niebo jest strefą zakazaną 5 00:00:23,313 --> 00:00:26,331 dla światowej klasy obserwacji astronomicznych. 6 00:00:26,564 --> 00:00:29,443 Tak więc w imię krystalicznie czystego nieba 7 00:00:29,443 --> 00:00:32,508 ESO, Europejskie Obserwatorium Południowe, 8 00:00:32,508 --> 00:00:35,573 operuje swoimi teleskopami daleko od Europy, 9 00:00:35,573 --> 00:00:40,217 w odległym i suchym krajobrazie pustyni Atakama w Chile. 10 00:00:44,907 --> 00:00:46,765 To jest ESOcast! 11 00:00:46,765 --> 00:00:49,876 Najnowsze badania naukowe oraz codzienna praca w ESO, 12 00:00:49,876 --> 00:00:51,873 Europejskim Obserwatorium Południowym. 13 00:00:51,873 --> 00:00:58,259 Eksplorowanie dalekich granic z naszym gospodarzem Dr J, a.k.a. dr Joe Liske. 14 00:01:02,299 --> 00:01:06,711 Najwyższej klasy lokalizacje do prowadzenia obserwacji astronomicznych muszą spełniać kilka kryteriów. 15 00:01:07,361 --> 00:01:10,519 Po pierwsze potrzeba oczywiście nieba wolnego od chmur 16 00:01:10,519 --> 00:01:12,423 przez większą część roku. 17 00:01:12,423 --> 00:01:13,816 Na dodatek 18 00:01:13,816 --> 00:01:16,417 potrzebne są też świetne warunki atmosferyczne, 19 00:01:16,417 --> 00:01:21,014 bardzo suche powietrze z jak najmniejszą ilością pary wodnej. 20 00:01:21,014 --> 00:01:23,197 To jest właśnie rodzaj środowiska, 21 00:01:23,197 --> 00:01:26,309 które znajduje się na pustyni Atakama w Chile. 22 00:01:31,487 --> 00:01:33,437 Chilijskie wybrzeże morskie. 23 00:01:35,364 --> 00:01:38,058 Tutaj zimny prąd Humboldta 24 00:01:38,058 --> 00:01:41,216 tworzy nadbrzeżną odwróconą warstwę chłodnego powietrza, 25 00:01:41,216 --> 00:01:43,909 która wstrzymuje rozwój chmur deszczowych. 26 00:01:46,231 --> 00:01:48,600 Często tworzy się warstwa mgły, 27 00:01:48,600 --> 00:01:52,779 która gwałtownie rozprzestrzenia się na wzgórzach nad pustynią. 28 00:01:59,792 --> 00:02:02,996 Widok z Obserwatorium Paranal na Pacyfik 29 00:02:02,996 --> 00:02:06,108 wyraźnie pokazuje wierzchołek warstwy chmur. 30 00:02:08,568 --> 00:02:11,123 Oprócz nadbrzeżnej warstwy odwracającej, 31 00:02:11,123 --> 00:02:16,464 region wysokiego ciśnienia na południowo-wschodnim Pacyfiku tworzy cyrkulujące wiatry, 32 00:02:16,464 --> 00:02:18,530 formując antycyklon, 33 00:02:18,530 --> 00:02:21,920 który pomaga w utrzymaniu suchego klimatu na Atakamie. 34 00:02:21,920 --> 00:02:27,354 Andy leżą na wschodzie, 35 00:02:27,354 --> 00:02:30,976 działając jako naturalna bariera dla chmur nadchodzących z tego kierunku 36 00:02:30,976 --> 00:02:35,713 - tak więc wszystkie możliwe ścieżki dostępu wilgotności do pustyni Atakama 37 00:02:35,713 --> 00:02:37,989 są zablokowane. 38 00:02:39,591 --> 00:02:43,306 Skutkuje to ekstremalnie suchym powietrzem i czystym, niebieskim niebem. 39 00:02:43,306 --> 00:02:46,975 Idealne warunki do obserwacji astronomicznych. 40 00:02:49,993 --> 00:02:53,476 Ale nie zakończyliśmy jeszcze naszej listy wymagań dla warunków obserwacyjnych. 41 00:02:54,057 --> 00:02:56,565 Poza brakiem chmur i suchym niebem 42 00:02:56,565 --> 00:02:59,444 astronomowie potrzebują ciemnych obszarów i niezanieczyszczonego powietrza, 43 00:02:59,444 --> 00:03:01,534 aby wykonywać najlepsze obserwacje. 44 00:03:08,128 --> 00:03:12,308 W większości miejsc świat w nocy jest daleki od ciemności, 45 00:03:12,308 --> 00:03:17,323 a zanieczyszczenie sztucznym światłem powodowane przez współczesną cywilizację można łatwo dostrzec. 46 00:03:19,784 --> 00:03:23,593 Niestety zanieczyszczenie sztucznym światłem przeszkadza w obserwacjach astronomicznych, 47 00:03:23,593 --> 00:03:25,729 gdyż powoduje rozjaśnienie nieba 48 00:03:25,729 --> 00:03:29,212 i czyni słabe obiekty niebieskie niewykrywalnymi. 49 00:03:32,672 --> 00:03:35,504 Tylko miejsca, które są daleko od miast 50 00:03:35,504 --> 00:03:38,105 - takie jak niektóre obszary pustyni Atakama - 51 00:03:38,105 --> 00:03:40,381 - mają czarne jak smoła nocne niebo. 52 00:03:42,888 --> 00:03:46,696 Co więcej, ponieważ chilijskie miasta są względnie daleko, 53 00:03:46,696 --> 00:03:51,317 powietrze na pustyni Atakama jest prawie wolne od zanieczyszczeń 54 00:03:51,317 --> 00:03:54,429 i niezwykle przezroczyste. 55 00:03:57,308 --> 00:03:59,398 Obserwacje astronomiczne są zaburzane 56 00:03:59,398 --> 00:04:02,927 przez turbulentne ruchy powietrza w atmosferze. 57 00:04:03,368 --> 00:04:07,409 Te turbulencje rozmywają nasze zdjęcia nocnego nieba. 58 00:04:07,409 --> 00:04:11,310 Na dodatek sama atmosfera absorbuje i rozprasza światło. 59 00:04:12,029 --> 00:04:13,390 Aby zminimalizować ten efekt 60 00:04:13,390 --> 00:04:18,252 obserwatorium powinno być położone na obszarze ze spokojną atmosferą nad nim 61 00:04:18,252 --> 00:04:20,389 na szczycie wysokiej góry, 62 00:04:20,389 --> 00:04:25,543 aby zredukować ilość atmosfery pomiędzy teleskopem, a gwiazdami. 63 00:04:26,147 --> 00:04:28,841 Ponownie, duża wysokość pustyni Atakama nad poziomem morza 64 00:04:28,841 --> 00:04:30,791 idealnie pasuje do tego opisu. 65 00:04:39,638 --> 00:04:43,167 Pustynia Atakama oferuje wiele miejsc położonych wysoko nad poziomem morza, 66 00:04:43,167 --> 00:04:46,883 od rozległego płaskowyżu na wzgórzach Altiplano, 67 00:04:46,883 --> 00:04:50,551 do wysokich wierzchołków gór blisko wybrzeża Pacyfiku. 68 00:04:54,452 --> 00:04:58,585 Płaskowyż Chajnantor na wysokości 5000 metrów n.p.m. 69 00:04:58,585 --> 00:05:01,813 oferuje idealne warunki dla obserwacji w zakresie 70 00:05:01,813 --> 00:05:04,274 fal milimetrowych i submilimetrowych. 71 00:05:06,178 --> 00:05:08,686 To tam ESO, wraz ze swoimi partnerami, 72 00:05:08,686 --> 00:05:14,282 zdecydowało się skonstruować Atacama Large Millimeter/submillimeter Array, 73 00:05:14,282 --> 00:05:16,418 w skrócie ALMA 74 00:05:18,346 --> 00:05:22,897 Na tak dużych wysokościach w powietrzu znajduje się bardzo mało pary wodnej, 75 00:05:22,897 --> 00:05:26,983 i zaburzający efekt atmosfery jest ograniczony do minimum. 76 00:05:33,439 --> 00:05:37,804 Cerro Paranal jest izolowaną górą na pustyni Atakama, 77 00:05:37,804 --> 00:05:41,891 zaledwie 12 km od wybrzeża Pacyfiku. 78 00:05:44,514 --> 00:05:47,672 Jest domem Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), 79 00:05:47,672 --> 00:05:55,196 który dobrze wykorzystuje około 320 bezchmurnych nocy w roku. 80 00:05:59,143 --> 00:06:01,883 Nieco głębiej w lądzie, w zasięgu wzroku z Paranal, 81 00:06:01,883 --> 00:06:05,343 znaleziono inną górę na idealne miejsce do 82 00:06:05,343 --> 00:06:08,083 prowadzenia obserwacji astronomicznych: 83 00:06:08,083 --> 00:06:09,987 Cerro Armazones. 84 00:06:09,987 --> 00:06:14,724 Będzie to przyszła lokalizacja Ogromnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego, 85 00:06:14,724 --> 00:06:18,671 w skrócie E-ELT. 86 00:06:21,156 --> 00:06:23,478 Marsjański krajobraz pustyni Atakama 87 00:06:23,478 --> 00:06:25,892 jest prawdziwie cudownym darem od natury. 88 00:06:25,892 --> 00:06:30,583 Unikalny klimat czyni Atakamę pierwszorzędną lokalizacją dla potężnych teleskopów ESO, 89 00:06:30,583 --> 00:06:32,208 i noc po nocy astronomowie z ESO 90 00:06:32,208 --> 00:06:35,273 mogą obserwować krystalicznie czyste niebo. 91 00:06:35,923 --> 00:06:38,338 Tutaj Dr J, kończę dzisiejszy ESOcast. 92 00:06:38,338 --> 00:06:41,473 Dołączcie do mnie kolejnym razem w nowej kosmicznej przygodzie. 93 00:06:45,072 --> 00:06:48,694 ESOcast został wyprodukowany przez ESO - Europejskie Obserwatorium Południowe. 94 00:06:48,694 --> 00:06:52,694 ESO jest wiodącą naukową i technologiczną organizacją międzyrządową do badań astronomicznych, 95 00:06:52,694 --> 00:06:55,707 projektującą, budującą i operującą najbardziej zaawansowanymi na świecie teleskopami naziemnymi. 96 00:06:57,355 --> 00:07:02,589 Tłumaczenie: Krzysztof Czart 97 00:07:13,772 --> 00:07:17,209 Teraz, gdy poznałeś ESO, 98 00:07:18,927 --> 00:07:22,363 spróbuj 'wyjść poza naszą planetę' za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a 99 00:07:24,662 --> 00:07:31,814 Hubblecast ukazuje najnowsze odkrycia dokonane za pomocą najbardziej znanego i cenionego 100 00:07:33,741 --> 00:07:37,363 kosmicznego obserwatorium: Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, należącego do NASA/ESA.