1 00:00:10,820 --> 00:00:12,820 Што ако можете да видите само една боја? 2 00:00:13,380 --> 00:00:15,560 Не дека се во светот ќе биде во иста боја. 3 00:00:15,560 --> 00:00:18,780 Но може да ги видите само оние работи што се, на пример, зелени. 4 00:00:19,300 --> 00:00:21,300 А се друго би било невидливо. 5 00:00:21,660 --> 00:00:24,120 Не многу пријатна реалност, нели? 6 00:00:24,120 --> 00:00:26,620 Па, изгледа дека тоа е на некој начин точно! 7 00:00:27,660 --> 00:00:31,740 Кога ќе погледнете околу вас, вашите очи го гледаат он што научниците го нарекуваат "видлива светлина". 8 00:00:31,740 --> 00:00:34,200 И таа светлина, онаа за која сме научени да размислуваме, 9 00:00:34,200 --> 00:00:39,760 претставува само многу, многу мал дел од сите различни видови на светлина кои постојат во Вселената 10 00:00:39,900 --> 00:00:42,080 И повеќето од нив се невидливи за нашите очи! 11 00:00:42,820 --> 00:00:45,570 Но, постојат животни кои не се толку слепи за овие видови на светлина. 12 00:00:45,820 --> 00:00:48,820 Тоа е причината зошто змиите можат да гледаат и во ноќи без месечева светлина. 13 00:00:48,820 --> 00:00:52,060 И пчелите можат да ги видат цвеќињата со највеќе полен. 14 00:00:52,200 --> 00:00:55,100 Тие може да се видат светлини кои ние, луѓето, не можеме! 15 00:00:55,860 --> 00:01:01,060 Змии можат да видат инфрацрвена светлина, истата која ви овозможува да гледате ако ставите очила за ноќно гледање; 16 00:01:01,690 --> 00:01:06,750 пчелите можат да гледаат и ултравиолетова, светлината која гори вашата кожа ако не се заштитите со крем за сончање. 17 00:01:07,140 --> 00:01:09,640 Сите овие светлини се дел од електромагнетниот спектар, 18 00:01:10,260 --> 00:01:15,500 каде влегуваат и радио брановите, микробрановите, рентген зраците и гама зраците, 19 00:01:15,500 --> 00:01:19,100 сите други светлини не можеме да ги видиме, но се од суштинско значење за нашиот секојдневен живот. 20 00:01:20,240 --> 00:01:22,180 Микро брановите се користат за загревање на храната 21 00:01:22,180 --> 00:01:26,460 и рентген зраците, кои можат да поминат преку кожата, се користат од страна на лекарите да ги видат вашите коски. 22 00:01:26,580 --> 00:01:31,500 Работата е во тоа што, приказната за Вселената... за галаксиите, ѕвездите и планетите, 23 00:01:31,500 --> 00:01:34,520 е раскажана низ сите овие различни видови на светлини! 24 00:01:34,920 --> 00:01:37,820 И бидејќи нашите очи не гледаат надвор од видливата светлина, 25 00:01:37,820 --> 00:01:41,200 астрономите создаде нови очи што им овозможуваат да гледаат многу повеќе: 26 00:01:41,200 --> 00:01:43,360 телескопи кои можат да ја видат невидливата светлина! 27 00:01:44,120 --> 00:01:47,260 ALMA е еден од тие телескопи. Тој може да гледа радио бранови. 28 00:01:48,220 --> 00:01:52,600 Некои места во Вселената изгледаат темнои за нашите очи, но светат сјајно на радио бранови. 29 00:01:52,900 --> 00:01:57,580 Местата каде што се раѓаат ѕвездите, на пример, се полни со прашина која ја блокира видливата светлина 30 00:01:57,580 --> 00:01:59,240 и, поради тоа, тие се многу темни, 31 00:01:59,240 --> 00:02:02,680 но радио телескопите како ALMA можат да гледаат директно преку таа прашина. 32 00:02:02,680 --> 00:02:04,420 Тие можат да ги види ѕвездите во раѓање! 33 00:02:04,720 --> 00:02:07,420 Тие им овозможуваат да ги изучуваат нештата кои поинаку не можат да се изучуваат: 34 00:02:07,720 --> 00:02:12,780 како галаксии кои се многу, многу далеку, па дури и на раѓањето на други ѕвездени системи како нашиот. 35 00:02:15,660 --> 00:02:18,840 Транскрпција на ЕЅО. Превод на Андреј Стојчевски.